Spot Cleaning effectief of efficiënt?
Ik denk dat we het over één ding eens kunnen zijn: niemand houdt echt van schoonmaken! Al is schoonmaken best rustgevend en zoals sommige mensen zeggen “mindfull”, toch beperken we het liever tot een minimum en misschien is daarom wel de “Spot Cleaning” uitgevonden?! Ik hoor het steeds vaker voorbij komen, het is helemaal IN en dat verbaasd me niet, want het is behoorlijk efficiënt, maar is het ook effectief?
Spot Cleaning is zoals de benaming al doet vermoeden het “plaatselijk” schoonmaken van het verblijf. De belangrijkste plaatsen zijn dan de plasplekjes van de dieren en dat is natuurlijk heel goed om te doen, want het bespaart je heel veel tijd en energie. Het is tegenwoordig natuurlijk niet te doen om een compleet “hamsterscape” verblijf om de week te verschonen, dat zou vreselijk zijn! Toch zou ik je aandacht willen vragen voor de zomerperiode en de spot cleaning.
Schoonmaken van het verblijf in verschillende seizoenen van het jaar
Dat er een groot verschil in zomer en winter zit hoef ik niemand te vertellen, dat merken we duidelijk! Het is in de winter kouder en droger (qua luchtvochtigheid) en in de zomer is het warmer en vochtiger (luchtvochtigheid). Uit mijn eigen metingen blijkt dat de luchtvochtigheid in een verblijf snel kan oplopen in de zomer, maar ook in de winter met vochtige bodembedekking zoals humus. Wat heeft dit te maken met het schoonmaken van het verblijf? Ik zie de afgelopen jaren veel berichten voorbij komen over beestjes in het verblijf. Eigenlijk het hele jaar door, maar in de zomer vaker dan in de winter en ik denk dat dit te maken heeft met enerzijds de temperaturen en anderzijds de luchtvochtigheid. Ik zou daarom graag enkele tips willen geven om dit zoveel mogelijk te voorkomen.
Het verblijf in zijn geheel verschonen
Een manier om beestjes in het verblijf te voorkomen of als ze er al zijn te verwijderen is het verschonen van het gehele verblijf, dus in zijn geheel wel te verstaan. Waar plaatselijk schoonmaken bijzonder efficiënt is, is het helemaal niet effectief als er beestjes aanwezig zijn. Spot cleaning kan gebruikt worden tussen de grote schoonmaak door, maar het mag geen vervanging worden voor de grote schoonmaak. Toch gebeurt dit steeds vaker. Ik zie berichten voorbij komen dat mensen hun verblijf nooit meer in zijn geheel verschonen en alleen spot cleaning toepassen. In theorie is dit alleen mogelijk bij een koele en droge omgeving en veel geluk, in alle andere gevallen kan het voor problemen met beestjes zorgen en de hygiëne zorgen.
Dankzij een vochtige omgeving ontstaat bio-activiteit in het verblijf, dat is een goede omgeving voor bacteriën en ongedierte.
Beestjes in het verblijf door Spot Cleaning?
Beestjes, zoals voermotjes, meelmijten, klanders e.d. voelen zich heerlijk in een warme omgeving (boven de 20°C). Ik zie in de berichten vooral veel meelmijten voorbij komen in de verblijven van hamsters. Meelmijten houden van warme en vochtige plekken, ze houden zich dan ook graag op bij en rondom waterbakjes en drinkflesjes. Een waterbakje zorgt voor een vochtige plek in het verblijf omdat deze vaak omgestoten wordt, deze vochtige plek trekt meelmijten aan. Als je met behulp van spot cleaning het verblijf schoon- en dan met name droog kunt houden dan kun je beestjes inderdaad wel voorkomen, maar als de beestjes er eenmaal zijn dan kan spot cleaning voor verergering zorgen, omdat je het gehele verblijf nooit helemaal in één keer schoonmaakt zullen er altijd beestjes achterblijven.
De voermotjes reizen meestal mee met het voer. Zie ook mijn blog over motjes. Voer is na opening een beperkte tijd houdbaar, dat wil zeggen dat fabrikanten adviseren om het voer na opening zo snel mogelijk op te maken. Koop daarom niet meer voer dan nodig en niet te grote zakken die nog maanden open blijven staan. Het voer in een voerton of afgesloten bak doen helpt zeker, maar alleen als de temperatuur onder de 20°C blijft, anders komen achtergebleven eitjes uit. Wat we tegenwoordig vaak doen is het voer in het verblijf rondstrooien, dat is heel leuk voor de hamster, maar als je het verblijf nooit echt voor de volle 100% verschoont dan kan er een deel van het rondgestrooide voer blijven liggen in het verblijf. Vooral in de zomer wordt het bijna altijd boven de 20°C in een verblijf en dus kunnen eventuele eitjes die achtergebleven zijn in het rondgestrooide voer uitkomen en zie je ineens larfjes rondlopen of motjes rondvliegen in een dichte bak.
De voerklanders zijn vergelijkbaar met de motjes, boven de 20°C plus licht komen de eitjes uit. Ik moet eerlijk zeggen dat ik voerklanders bijna niet meer tegenkom bij de beter voer merken, wel in schepbakken en Vadigran voer heel erg. Op het moment dat een eitje van de voerklander in 20°C verblijf en ook nog in een lichte omgeving is dan komen de eitjes uit…. en dat zijn er veel! Ze komen namelijk met honderden of duizenden tegelijk.
De bovenste twee beestjes zijn dus echt voer gerelateerd, dat wil zeggen dat ze meereizen met het voer of al in de ruimte aanwezig zijn en naar het voer toetrekken. In de wintermaanden hebben we veel minder last van deze diertjes omdat het in het algemeen koeler is, waardoor de eitjes niet uitkomen. Door het rondstrooien van voer door het verblijf in combinatie met niet verschonen creëer je dus een omgeving waarin ongedierte kan gedijen. Mijn advies hier is dus om in de zomermaanden alerter te zijn en het verblijf vaker in zijn geheel te verschonen, vooral als je last hebt van beestjes.
De meelmijten zie ik heel erg veel voorbij komen, ze lijken bijna in symbiose met onze hamsters te leven. In een verblijf zien ze eruit als kleine stofdeeltjes. Ook de meelmijt heeft een temperatuur van 25 – 30°C nodig en een luchtvochtigheid van 70% het liefste, dan komen ze soms zelfs massaal tevoorschijn. Je enige redding hier is dus het verblijf koel en droog houden. In mijn blog over luchtvochtigheid heb ik geschreven hoe belangrijk goede ventilatie is. Vroeger hadden we traliekooien die zeer goed ventileerden en in die tijd kan ik je vertellen heb ik nog NOOIT van meelmijt gehoord of gezien, maar goed tijden veranderen en verblijven ook, qua formaat is dat natuurlijk hartstikke goed. We wisten met de traliekooien precies hoe het klimaat moest zijn en hoe we deze moesten gebruiken, maar nu met de terrariums zijn we een beetje aan het pionieren.
Curverbakken en aquariums die alleen aan de bovenkant open zijn hebben een slechte ventilatie en moeten in de zomer goed in de gaten gehouden worden omdat de luchtvochtigheid kan oplopen
Hamster krijgt stress door een grote schoonmaak
Deze reden hoor ik vaker en het is complete onzin! Ik zal hier in een andere blog verder op in gaan.
Mijn advies m.b.t. schoonmaken en beestjes voorkomen
Mijn advies is om zeker regelmatig spot cleaning toe te passen, maar in ieder geval het verblijf meerdere keren per jaar in zijn geheel te verschonen, zeker vlak voor (mei), tijdens (augustus) en na de zomerperiode (november/december). Laat er maximaal 3 maanden tussen zitten (met voldoende spot clean momenten), maar zeker niet meer. Ik heb mijn schoonmaakrooster gebaseerd op goed absorberende bodembedekkers zoals bijvoorbeeld katoen. Wel is het zo, gek genoeg, dat het verblijf minder snel gaat ruiken als je meer bodembedekking gebruikt, dat is ook de reden waarom we tot drie maanden kunnen rekken met de complete verschoning. Ik ga er dan ook vanuit dat je gemiddeld 15 a 20 cm aan bodembedekking gebruikt en tijdens de drie maanden die tussen de verschoonbeurten inzit WEL voldoende vaak spot cleaning toepast.
Tijdens deze grote schoonmaak moet alles uit het verblijf verwijdert worden en het glas tot in de kieren gereinigd worden. Droog het verblijf vervolgens heel goed af en vul het met nieuwe bodembedekking. Huisjes even goed uitschudden zodat er geen restjes bodembedekking in achterblijven. Heb je last gehad van beestjes, zet de houten huisjes of houten kooi onderdelen dan buiten voor een uurtje in de hete zon (zomer niet in de winter want dan worden ze vochtig) of gebruik een anti-ongediertespray. Beestjes houden van warmte, maar hebben een hekel aan felle zon en droogte. Mijten kunnen hier bijvoorbeeld echt niet tegen en leggen het loodje. Heb je voermotjes gedetecteerd? Dan is een feromoonval de perfecte oplossing om in de ruimte op te hangen (niet in het verblijf!), deze zorgt ervoor dat alle motjes die zich buiten het verblijf bevinden uitgeschakeld worden.
Een feromoonval geeft een feromoon af dat op de geur van vrouwtjesmotten lijkt, hierdoor worden de mannetjes aangetrokken, waardoor de voorplantingscyclus eigenlijk doorbroken wordt.
Waterbakjes zijn een open bron met vocht, deze moet je vooral in de zomer meerdere keren per dag verschonen en de vochtige bodembedekking eromheen direct verwijderen en vervangen door droge. Meelmijten vinden dit namelijk een heerlijk plek! Gebruik je een drinkflesje dat af en toe druppelt, zet er dan een bakje onder zodat het vocht wordt opgevangen en niet op de bodembedekking druppelt. Is de bodembedekking toch nat geworden vervang deze dan meteen.
Goede ventilatie is heel belangrijk! Uit mijn eigen metingen is gebleken dat een terrarium met twee roosters over de hele lengte van het verblijf (eentje boven en eentje beneden) een 5% beter luchtvochtigheidsbalans heeft, dan een terrarium met 1 rooster (in de winter gemeten, in de zomer volgt nog).
Onderstaand zie je mijn kalendertje staan met hoe ik mijn verblijven verschoon. Uiteraard stat dit niet muurvast, want als ik een keer een andere bodembedekking gebruik dan zal het verblijf vaker verschoond worden. Vuistregel moet zijn dat zodra het verblijf niet prettig meer ruikt, vochtig is of je beestjes ziet het dan verschoond moet worden. Probeer vooral hoge temperaturen in combinatie met een hoge luchtvochtigheid te voorkomen.
De kleine rondjes zijn de spot clean momenten en de gronde rondjes zijn de volledige verschoningen van het verblijf.
