De voortplanting van dwerghamsters is prachtig en bijzonder om mee te maken. De beslissing om een Russische Dwerghamster nestje te nemen moet een weloverwogen beslissing zijn en deze moet je pas nemen als je voldoende ervaring hebt met Russische Dwerghamsters. Hieronder lees mee meer over de voortplanting en verzorging van drachtige, zogende en jonge dieren.
Voorbereiding voor het fokken met Russische Dwerghamsters
- Je hebt extra hamster verblijven nodig
- Je moet weten of je dieren wel fok geschikt zijn en dus moet je beschikken over achtergrondinformatie, bij een fokker kun je deze wel krijgen, bij een dierenwinkel vaak niet.
- Je moet een nieuw huisje hebben voor de kleintjes. Dus op tijd afspraken maken en plannen is heel belangrijk.
- Je moet open staan voor tegenslagen….. Het kan altijd fout gaan, de jongen overleven het niet, worden ziek geboren etc. Er kunnen allerlei soorten complicaties optreden waar je op voorbereid moet zijn.
KOPPELEN
Russische Dwerghamsters zijn vanaf een leeftijd van ongeveer vier weken geslachtsrijp. Het is echter beter om te wachten met het eerste nestje totdat ze volgroeid zijn, dit is als ze 3 maand oud zijn. Om met Russische Dwerghamsters te fokken zul je ze eerst aan elkaar moeten koppelen. Dit is niet altijd even eenvoudig. De dieren kunnen zeer verschillend op elkaar reageren. Wat je het beste kunt doen is de twee dwerghamsters op neutraal terrein aan elkaar te laten wennen. Pak eerst het vrouwtje op en laat het mannetje aan haar kontje ruiken. Op die manier laat je het mannetje weten dat het om een vrouwtje gaat en zal deze geen problemen geven tijdens het koppelen. Vervolgens zet je ze allebei bijvoorbeeld op een tafel en laat je ze rustig aan elkaar ruiken. Let wel goed op dat ze niet van de tafel af kunnen vallen. Je mag ze ook meteen in een kooi zetten, maar deze moet wel schoongemaakt worden.
DE DWERGHAMSTERS REAGEREN OP ELKAAR
Hoe de hamsters op elkaar reageren, kan erg verschillen. De volgende situaties zijn mogelijk
- Vechten: Ze gaan met elkaar vechten. Het kan zijn dat ze elkaar even aanvallen en dat het daarna weer rustig is, daar moet je dus goed op letten. Als ze bij het kennismaken en tijdens het vechten een tikkend geluid maken moet je ze meteen uit elkaar halen en de volgende dag opnieuw proberen. Het tikkende geluid is heel typisch en als je het hoort herken je het meteen.
- Piepjes: Het kan ook gebeuren dat één van de hamsters kleine piepjes maakt. Dit is op zich niet zo erg. De piepende hamster zal vaak op zijn rug gaan liggen en zich overgeven. Maar ook hier houd het goed in de gaten.
- Krijsen: Het kan ook voorkomen dat ze gaan krijsen. Als dit tijdens het vechten gebeurd dan heeft de krijsende hamster vaak pijn of is heel erg bang. In deze situatie moet je ze ook meteen uit elkaar halen en de volgende dag weer proberen.
Nu ik je heb verteld hoe het niet goed kan gaan is het natuurlijk ook handig om je te vertellen hoe het er wel uit moet zien. Uiteraard herken je een goede koppeling meteen. Na het bij elkaar zetten van de twee hamsters zullen ze elkaar een beetje gaan besnuffelen en vervolgens hun eigen ding gaan doen in het verblijf. Het kan zijn dat het mannetje wat langer achter het vrouwtje zal blijven lopen en aan haar kontje blijft snuffelen maar dat is niet erg.
BRONSTIG
Het beste moment om hamsters te koppelen is als het vrouwtje bronstig (willig) is. Wanneer dit is, is lastig te zeggen. Het vrouwtje is om de 4 a 5 dagen bronstig. Je kunt dit niet zien. Daarom als de koppeling de ene dag niet is gelukt kun je het de volgende dag weer proberen en zo 5 dagen achter elkaar. Het vrouwtje zal één van die dagen bronstig zijn en het mannetje toelaten. Maar dat hoeft natuurlijk niet, het kan best zijn dat de koppeling niet zal lukken omdat de hamstertjes geen klik hebben en dan zul je een andere partner moeten zoeken.
Het vrouwtje is gedurende ca. 12 uur bronstig (willig). Dit komt in de praktijk vaak neer op 1 hele nacht. Al met al blijf altijd de eerste tijd bij je hamsters als je ze net hebt gekoppeld! Het kan de eerste minuten goed gaan maar dit kan ook ineens omslaan, dus goed opletten.
Voor meer informatie over het aan elkaar laten wennen van hamstertjes kijk bij gedrag.
In principe heeft een hamsterrelatie zo zijn ups en downs net als bij ons. De hamsters kunnen de ene keer een beetje kibbelen en het mannetje kan ergens anders slapen, maar er moet wel weer een periode volgen dat ze samen slapen en bij elkaar zijn. Gebeurt dit niet dan kan dat erop duiden dat ze elkaar toch niet zo mogen.
PARING & ZWANGERSCHAP
Je zult niet zo snel getuige zijn van dit ritueel, omdat de dieren vaak ‘s avonds of ‘s nachts paren. Het vrouwtje wordt tijdens de paring meerdere keren gedekt door het mannetje.
Vaak kom je er pas achter dat het vrouwtje zwanger is als het vrouwtje bijna moet werpen, dan wordt ze namelijk zichtbaar dikker. Het is niet altijd makkelijk om te zien of het vrouwtjes zwanger is maar vaak krijgt ze een bult in haar zij (op de heup), dit kun je goed zien als je haar op je hand houdt.
Gedrag van het vrouwtje
Bij sommige vrouwtjes kan het gedrag tijdens de dracht enigszins veranderen, zo kunnen ze wat nerveuzer, meer loperig, pittiger (bijteriger) worden. Sommige vrouwtjes stellen het ook niet meer op prijs om opgepakt te worden en aangeraakt te worden, ze willen rust. Het mannetje kan voor deze periode ook afgestoten worden en uit het nest (huisje) gezet worden.
Extra eten tijdens de voortplanting
Tijdens de draagtijd mag je het vrouwtje beslist weleens verwennen met wat extra hapjes en krachtvoer. Dit zal ze zeker op prijs stellen. Tijdens en na de zwangerschap heeft het vrouwtje behoefte aan eiwitten, hiervoor kun je haar af en toe een hondenbrokje of een wormpje geven. De gemiddelde draagtijd duurt zo’n 19 dagen, waarbij het vrouwtje gemiddeld zo’n 10 a 15 gram aan komt. Onderstaand een grafiek (vanaf de bevruchting tot de bevalling) van één van mijn vrouwtjes tijdens de zwangerschapsperiode.
Je kunt goed zien dat in de laatste dagen van de zwangerschap het gewicht erg stijgt. Je ziet ook goed wanneer ze is bevallen.
Onderstaand enkele overzichten van het verloop van de zwangerschap van een Russische Dwerghamster vrouw. Je kunt de pieken goed zien op de grafiek. De vrouwen bereiken een piekgewicht en gaan dan bevallen waarna het gewicht weer afneemt. Het is daarbij verstandig om in de gaten te houden hoe ver het gewicht afneemt. Het is nooit goed als het vrouwtje na de bevalling en zoogtijd minder weegt dan voor de dracht. Zou dit gebeuren dan is bijvoeding een goede oplossing.
Op bovenstaande grafiek zie je dat vrouw 1 veel gewicht heeft verloren na de zwangerschap en zoogtijd. Ze is van 60 naar 46 gram gegaan.
EXTRA VOORBEREIDING
Geef de dwerghamsters genoeg nestmateriaal (wc papier, Hennepvezel, Kapok) zodat ze een mooi nestje voor de jongen kunnen bouwen. Het is ook een goed idee om het verblijf enkele dagen voor de vermoedelijke bevalling te verschonen. Na de bevalling moet je het nest met rust laten en qua verschoning alleen even het wc hoekje meenemen. Je moet de dieren namelijk zo min mogelijk storen na de bevalling. Je mag beslist niet aan het nest zitten, de moeder kan dan gestrest raken en gaan slepen met de jongen of in het ergste doden. Indien je een hamsterhuisje in het verblijf hebt staan, welke redelijk klein is, dan is het goed deze uit het verblijf te halen. Een nestje in een te klein huisje kan voor problemen zorgen. De moeder en jongen hebben ruimte en voldoende lucht nodig. Ook moet je uitkijken met het loopradje. Deze kun je er ook beter uit halen, zodat de jonge hamstertjes zich niet bezeren. Als ze groter zijn kun je deze er weer in doen.
DE BEVALLING
De bevalling is altijd een bijzonder gebeuren. Bij elk levend wezen is de bevalling prachtig om mee te maken. Een begin van een nieuw leventje is immers een klein wonder. Zo ook bij de Russische Dwerghamster is de bevalling mooi om mee te maken. Helaas vind de bevalling van een dwerghamster vaak ‘s nachts of vroeg in de ochtend plaats.
Het vrouwtje ‘zit’ tijdens de bevalling en poetst meteen het bloed, vocht en nageboorte weg. Ze moet zo snel mogelijk alle sporen en geuren uitwissen, in het wild zou dit immers roofdieren aantrekken. De geboorte zelf gaat vrij snel, waar wij mensen soms 20 uur bezig zijn, is het bij een dwerghamstertje soms al binnen 10 minuten gebeurd. Het vrouwtje bevalt vaak niet op één vaste plek. Tussen de geboorte van de jongen door loopt ze vaak door het verblijf, waardoor niet alle jongen op één plek liggen. Als ze klaar is verzamelt ze alle kleintjes en brengt ze naar het nestje toe.
NA DE BEVALLING
De moeder zal na de geboorte uiteindelijk al haar baby’s naar het nest brengen. Nooit de baby’s aanraken!!! De moeder herkent dan hun geur niet meer en kan dan haar nest vernietigen door de kleintjes op te eten.
Moet je toch het jong oppakken of aanraken om welke reden dan ook, dan kun je het beste een lepel hiervoor gebruiken, spoel deze wel eerst om met kokend water.
De jongen worden blind, kaal en doof geboren en ze zien eruit als kleine garnaaltjes. De kleintjes zijn vaak niet langer dan 1 cm en wegen tussen de 1 en de 2 gram. Er worden gemiddeld 7 jongen geboren, de eerste nestjes van een koppel zijn vaak groter dan de volgende nesten. Bij grotere nestjes (meer dan 8 jongen) zie je vaak dat niet alle jongen overleven, dit kan te maken hebben met het feit dat het vrouwtje maar 8 tepels heeft.
Wat betreft het nest is mij opgevallen dat het beter is om extra bodembedekking te geven. De dieren moeten een mooi nest kunnen bouwen. Je staat er waarschijnlijk niet bij stil maar het gebeurd vaak dat de jongen op de bodem van de kooi?/aquarium komen te liggen. Dit is op zich geen ramp maar doordat ze op een harde ondergrond liggen die niet veert is de druk op de kleine lichaampjes wel groter. Meer bodembedekking en nestmateriaal (wc papier) kan dit voorkomen.
Mocht er al een nestje zijn en je ziet dat het op de bodem ligt dan hoef je er niets aan te doen. Vooral het nest niet verstoren is heel belangrijk de eerste dagen. Je kunt in dat geval wat meer bodembedekking in het verblijf doen. De hamstertjes zullen hun nest vaak wel op gaan vullen.
DE PAPA
We mogen de papa natuurlijk niet vergeten in het hele verhaal, deze draagt ook zijn steentje bij. In tegenstelling tot andere hamstersoorten (behalve de Campbelli Dwerghamster), kan het mannetje zonder probleem bij het nest blijven. Sterker nog, de vader speelt zelfs een belangrijke rol bij het bouwen van het nest en het verzorgen van de jongen. Het mannetje houdt de jongen warm als het vrouwtje even weg gaat om te eten of te drinken.
Ik vind het altijd erg mooi om te zien hoe de natuur het allemaal heeft geregeld, zo heb ik een keer gezien hoe het vrouwtje van het nest ging om te eten en het mannetje dat op dat moment in het radje aan het lopen was, stopte abrupt en ging meteen naar het nest om de jongen warm te houden. Niet alle mannetjes zijn geschikt om bij het nest te laten, je hoort regelmatig verhalen dat het helemaal mis gaat. Het is en blijft de natuur en sommige dingen zullen we waarschijnlijk nooit begrijpen, dus of het nou verstandig is om het mannetje erbij te laten of niet is een kwestie van je dieren goed in de gaten houden tijdens deze periode.
Toch is uit een recent onderzoek gebleken dat de overlevingskans van de jongen grote is als de vader aanwezig is. Je moet er wel voor zorgen dat papa een aparte slaapplaats tot zijn beschikking heeft. Waar je ook rekening mee moet houden is dat je snel weer een nestje krijgt als papa erbij blijft.