De Voermot in Hamstervoer
De Voermot (voedselmot of voorraadmot) zien we regelmatig terugkomen in besmet hamstervoer. De ene keer als larve en de andere keer als vliegend motje. Het begint vaak met een eitje die de voermot in het voer legt, deze komt uit en ontwikkelt zich tot larve. De larve kan zich door karton en plastic heen bijten en gaat op zoek naar voedsel. Een poosje later verpopt de larve zich tot motje en gaat op zoek naar een partner om mee te paren zodat de hele cyclus weer opnieuw kan beginnen. De volgende ingrediënten staan op het menu van de voermot: granen, cornflakes, bonen, noten, meel, gedroogd fruit, vogelzaad, dierenvoedsel, specerijen en chocolade. De mot kan dus ook in je keuken aan de slag gaan!
Voermot probleem herkennen
De eerste signalen van de aanwezigheid van een voermot zijn webjes of larfjes in het voer. Ze houden zich vaak op in de kieren van de verpakking, maar het kan ook maar zo gebeuren dat de volwassen mot in de verpakking rondvliegt. Als er meerdere motten in een verpakking rondvliegen dan weet je bijna wel zeker dat er ook eitjes zijn gelegd. De kans is namelijk groot dat de volwassen motten al hebben gepaard.
Verschillende soorten motten
Wij zeggen wel voermot, maar eigenlijk is dit een verzamelnaam voor verschillende motjes die zich ophouden bij onze voeding. We onderscheiden de volgende soorten motten:
- De meelmot (Ephestia kuhniella)
Deze voedt zich voornamelijk met meelproducten - De Cacaomot (Ephestia elutella)
Deze komt vaak via het buitenland bij ons binnen via de vracht. - De Indische Voermot (Plodia interpunctella)
Lust ook vruchten naast granen en meelproducten
De levenscyclus van een voermot ziet er als volgt uit: eieren, larven, poppen en volwassen dieren. De vrouwtjes kunnen tussen de 200 tot 500 (afhankelijk van de soort mot) eitjes per dag op een voedselbron leggen. Niet meteen schrikken! Lees rustig verder. De eitjes komen namelijk niet allemaal massaal uit! Ik hoor een zucht van verlichting :p De eitjes komen namelijk alleen uit als de omstandigheden goed zijn, dus lekker warm. Als de temperaturen gunstig zijn, dus laten we zeggen boven de 20°C, dan beginnen ze uit te komen, dit duurt ongeveer tussen de 7 en 11 dagen. Daarom zeggen de fabrikanten ook altijd koel (19℃ of lager) en droog bewaren, want warm, licht en vochtig zijn ideale omstandigheden voor de eitjes om uit te komen!
Voor een meelmot zijn temperaturen rond de 20℃ ideaal om zich te ontwikkelen, terwijl de Cacaomot en de Indische mot voorkeur geven aan hogere temperaturen.
Als een eitje van de voermot uitkomt duurt het nog gemiddeld 2 tot 3 maanden totdat de larve zich ontwikkeld tot een volwassen mot, dus de voedselmot heeft tijd nodig en de juiste omstandigheden. De larve gaat als eerste op zoek naar eten, want ze moet zich volvreten, lekker dik worden om vervolgens te kunnen gaan verpoppen. De duur van het larvestadium is sterk afhankelijk van de temperatuur en het voedselaanbod. Als de omstandigheden gunstig zijn duurt het stadium ongeveer één maand. Zijn de omstandigheden niet gunstig dan kan dit oplopen tot 40 weken. Bij temperaturen onder de 13-15℃ staat de ontwikkeling van de larve vrijwel stil. De poppen zitten vaak in kieren, naden, onder een plank, tegen de muur of in hoeken van de muren, ze hoeven dus niet direct bij het voer te zitten. Het verpoppen zelf duurt ongeveer 2 tot 3 weken. Als de volwassen mot uitkomt leeft deze maar 2 weken. De volwassen motten zijn nachtactief.
Bij een temperatuur van 18-20℃ kunnen bij de meelmot 4 generaties per jaar optreden. In onverwarmde ruimten komen ongeveer 2 à 3 generaties voor en van de andere soorten soms slechts 1 generatie per jaar. De larven kunnen tijdens het verpoppen in hun cocon overwinteren om pas in het voorjaar als de temperaturen oplopen uit te komen.
Mijn ervaring met motten
In mijn 15 jaar hamsters houden heb ik meerdere keren motten gehad, waarvan één keer heel erg. Dit was de eerste keer dat ik in aanraking kwam met deze diertjes. Ik heb ongeveer 5 jaar geleden voor het eerst Mixerama voer gekocht. Het was super natuurlijk en helemaal nieuw, dus ik wilde het graag proberen… Ik heb ook meteen meerdere zakken gekocht en het was natuurlijk hartje zomer. Op een gegeven moment zag ik rupsjes in de gang rondlopen en daarna kwamen de motjes. Het voer zat ineens helemaal vol met larven en motten. Ik heb toen contact opgenomen met Mixerama en het advies gekregen om het voer in de diepvries te doen, koel te bewaren etc. Ik vond de invasie echter zo extreem dat ik het balletje heb teruggekaatst en Mixerama het advies heb gegeven om een betere bestrijding toe te passen alvorens het voer te mixen en te verkopen. Dat was toen nog niet mogelijk voor Mixerama, want als jong bedrijf waren de kosten van bestrijding te hoog en dat begrijp ik heel goed. Ongeveer 6 jaar geleden zijn ze gebruik gaan maken van een autoclaaf om op natuurlijke manier de voeding te ontdoen van ongedierte en dat vind ik super!
Het tweede merk dat kampt met voermot problematiek is JR Farm. Deze natuurvoeding kampt met name in de zomer met een voermot probleem. Er zitten regelmatig larven en motten in de voeding en andere producten. JR Farm is een prachtig bedrijf waar ik persoonlijk enorm veel bewondering voor heb. Een familie boerderij die alles zelfs teelt, oogst en maakt. De taartjes bijvoorbeeld worden met de hand gevuld met bladeren door de medewerkers op de boerderij. Kortom 100% natuurlijke producten.
In voeding kom je de motjes niet snel tegen omdat deze snel verpakt kan worden. Het probleem zit m vaak in de andere producten die met de hand verpakt moeten worden. De ingrediënten liggen dan vaak korte tijd open en bloot. Er hoeft dan toevallig een motje langs te komen en zijn eitjes (a 300 stuks) te leggen. Dit probleem is er nog steeds, JR Farm doet een groot beroep op de winkeliers die de voeding verkopen, met de vraag de voeding goed op te slaan in de winkel. Dat wil zeggen: droog, donker en koel. Daarnaast vraagt JR Farm om een goede controle door de winkelier en bij het constateren van motten de producten niet te verkopen of en hoe dit in de praktijk gaat verschilt.
Vitakraft heeft een tijd lang problemen gehad met de voermot, deze heeft zich in de productieruimte weten te settelen en kwam zo in de voeding terecht nadat deze behandeld was. Dit resulteerde in een aantal maanden voermotjes in de voedingen en snacks. Vitakraft heeft de ruimte destijds helemaal behandeld en verpakt nu bijvoorbeeld de sticks met een extra plasticje eromheen zodat niks via kiertjes naar binnen kan kruipen. Dit heeft zijn vruchten afgeworpen want sindsdien zijn er geen voermotjes meer!
Bestrijding van de voermot
De bestrijding van de voermot begint al heel vroeg na het oogsten van de grondstoffen (zaden e.d.). De grondstoffen worden door de fabrikant ontdaan van ongedierte met behulp van gassen, bestralen met gammastralen of door middel van een autoclaaf. Deze laatste is zeer efficiënt en werkt op basis van CO2 op hoge druk. Een dergelijke autoclaaf is uiterst effectief maar ook bijzonder kostbaar, vandaar dat er ook maar eentje in Nederland staat (die bovendien met EU-subsidie gebouwd is). Je kunt je voorstellen dat niet elke fabrikant hier gebruik van kan maken. Witte Molen is bijvoorbeeld één van de Nederlandse fabrikanten die hiervan gebruik maakt. Gassen en gammastralen zijn worden steeds minder gebruikt, omdat de regelgeving steeds strenger wordt.
Het is heel belangrijk om de afkomst van de zaden te kennen in verband met de gebruikte bestrijdingsmiddelen. Zaden die niet gebruikt worden voor consumptie, maar voor het zaaien kunnen chemisch behandeld zijn en zijn daardoor niet geschikt als voedsel voor dieren. In tegenstelling tot wat men soms denkt, is dierenvoeding onderhevig aan zeer strenge eisen.
De ingrediënten van de voeding zijn dus behandeld en worden nu bij de fabrikant gemengd. Veel fabrikanten kiezen er dan weer voor om het voer nogmaals te behandelen en vervolgens te verpakken. Dat is ook de reden dat in normaal hamstervoer van een bekend merk geen motten voorkomen.
De winkelier kan ook veel doen door de voeding die binnenkomt goed te controleren en op de juiste manier op te slaan. Ik zie bij ons in de tuinwinkel de producten van JR Farm in de kas staan, je kunt je vast wel voorstellen hoe dat eruit ziet, geel droog en vol met uitgedroogde dode motjes 🙁 Eventuele signalen van motten meteen oppakken en de desbetreffende producten niet verkopen. De leverancier zal hier ook dankbaar voor zijn, omdat zijn producten niet voor problemen zorgen bij de klant (ons dus).
Mijn persoonlijke aanpak is als volgt, nuchter en zonder paniek!
1 mot in het voer – geen paniek
Mot weg en voer gewoon gebruiken
2 motten in het voer – op zich geen probleem
Voer koel bewaren zodat eventuele eitjes niet uit kunnen komen, volwassen motten weg
> 5 motten in het voer – probleem!
Dit is voor mij op zich wel een magische grens. Op zich hoeft het geen probleem te zijn en kun je aan de slag zoals bij de 2 motten, maar dit voelt niet zo heel prettig meer als de zak krioelt, zoals op bovenstaande video te zien is.
1 larve in het voer – geen probleem
De larve kan gevoerd worden als eiwitbron aan de hamsters. Dit kan er wel op wijzen dat er meer eitjes aanwezig zijn. Het voer moet daarom koel (19℃ of lager) bewaard worden.
Meer larven in het voer – op zich geen probleem
Maar wijst er wel op dat er eitjes aanwezig zijn, het voer moet dus koel (19℃ of lager) bewaard worden zodat ze niet uit kunnen komen.
Check goed de hoeken en randen van de muren en kijk ook naar het plafond, die gekke beestjes vinden het ook geweldig om te gaan verpoppen op je plafond! Alles even stofzuigen werkt altijd goed niet alleen voor ongedierte maar natuurlijk voor de algehele hygiëne.
Voer in de diepvries bewaren heeft enkel effect als de temperatuur onder de -15°C is en het voer een week lang bewaard kan blijven in de diepvries, korter en in een lagere temperatuur heeft weinig zin, het vertraagt dan alleen de uitkomst van de eitjes en dood niet de eitjes. Daarnaast neemt de kwaliteit af van de voeding in de diepvries en kan schimmelvorming ontstaan.
Ik moet wel zeggen dat met betrekking tot motten veel verschillende temperaturen worden genoemd, dit heeft deels met de kern temperatuur te maken. De larve en de mot gaan wel dood bij een temperatuur van -15°C. Let wel dat als de larve dood gaat in het voer, je deze niet terugvindt en je hamster dus dode larven kan gaan opeten, dat is niet gezond voor de dieren.
Een andere manier om eitjes te doden in de voeding is het voer 30 minuten lang verhitten tot 60°C, maar dat komt de kwaliteit van het voer niet ten goede.
Een hele effectieve manier om van de mot af te komen zijn feromoonvallen. Dit zijn plakstrips die een feromoon uitscheiden die lijkt op de geur van een vrouwtje. De mannetjes komen hier massaal op af en blijven vastzitten in de val. Hierdoor stop je dus de paring en daarmee de voortplanting van de motten.
Gebruik nooit mottenballen, deze zijn giftig en mogen niet in de buurt van voeding worden gebruikt.
Voorkomen van overlast door de Voermot
Kies voor voer van een bekende fabrikant die zijn voeding behandeld tegen ongedierte zoals voermotten. Kies je voor natuurvoeding of meng je, je voeding zelf houd dan de volgende richtlijnen in acht om de motjes te voorkomen.
Het is heel belangrijk dat je de eerste tekenen (webjes, klontjes, poeder en larven) van de aanwezigheid van de mot herkend en hier iets mee doet. We weten nu dat de eitjes niet tot rijping komen onder een bepaalde temperatuur, dus het is enorm belangrijk om voer koel (19℃ of lager) te bewaren. Bij temperaturen onder de 13-15℃ staat de ontwikkeling van de eitjes en de larve vrijwel stil.
Daarnaast raad ik aan het voer goed afgesloten te bewaren in een goed afgesloten bak. mocht er namelijk toch onverhoopt iets uitkomen dan blijft het in de bak. Je kunt deze vervolgens buiten in de tuin of op het balkon open maken en de motjes eruit laten.
Koop niet te veel voer. Een hamster geef je dagelijks maar 10 gram voer met een zak van 1 kg kun je dus meer dan drie maand voorruit. Ik weet dat zakken van 10, 15 of 20 kg vaak goedkoper zijn, maar als je ze neemt, bewaar ze dan altijd koel en dicht. Mocht je bijvoorbeeld veel dieren hebben plan dan je voedselvoorraden goed.
Het lijkt er ook sterk op dat voermotten niet voorkomen in alles in één brokken, dus wil je helemaal geen gezeur dan is dat de perfecte oplossing. Je hamster kan daarnaast ook niet meer selectief eten.
Feromoon valletjes zijn echt geweldig! In de zomer, wanneer de motten actief zijn kun je een feromoonval neerleggen of ophangen en ben je in ieder geval verzeker dat als er al motten zijn, ze zich niet zullen gaan voortplanten.
Heb je voer gekregen waar voermotten inzitten, koppel dat dan altijd terug aan de winkelier of de fabrikant van het voer. Het kan best een keer voorkomen, maar het is zeker niet standaard en het is niet normaal dat er ongedierte in het voer zit. Het is natuurlijk wel milieuvriendelijk om het voer nog te proberen te redden, maar de winkel of fabrikant moet op de hoogte worden gebracht van dit feit en hier actie op ondernemen.
Ontdek meer van De Russische Dwerghamster
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
Hoi ik ben bang dat ik hier ook last van heb Zach laats 2 keer zo een larf in mijn kamer maar zie niks in het eten zitten ik had dus het idee om al het voer in glazen poten te doen want als ze dan uit komen kun je ze weer vrij laten dus dat leek me een goed oplossing maar omdat ik die twee larven zag niet bij het voer ben ik heel erg bang dat er meer in mijn kamer zitten en uitkomen