Een zandbakje is een erg leuke verrijking voor je hamster. De dieren vinden het in het algemeen heel fijn om in het zand te rollen, zandbadderen noemen we dit ook wel. Door het rollen in het zand wordt de vacht gereinigd, ontvet en weer luchtig.

Naast badderen kunnen hamstertjes er ook voor kiezen hun behoefte in het zandbakje te doen. Dat is geen enkel probleem als ze dit doen. Het klinkt natuurlijk een beetje vies dat je hamster baddert waar hij plast, maar de plasjes zijn zo klein dat ze meteen in het zand trekken en de hamster niet kunnen bevuilen. Het is echter wel belangrijk om de zandbak regelmatig te verschonen.

Het aanbieden van een zandbak is een soort van extra hulpmiddel om zich schoon te houden voor de hamster. Hij kan zijn vacht namelijk prima zelf onderhouden door zich te wassen, maar de zandbak kan hem hierbij extra helpen. Het is voor een gezonde hamster dus niet perse nodig. Dieren die zich om welke reden dan ook niet goed zelf kunnen verzorgen omdat ze bijvoorbeeld een handje missen of pijn aan een handje hebben of zich niet meer kunnen likken, kunnen wel directe baat hebben bij een zandbak. Door te rollen kan de vacht gezuiverd worden. Bij dergelijke dieren moet je als verzorger wel even het kontje in de gaten houden, omdat ze dit zelf niet kunnen wassen bij dergelijke gebreken moet jij als verzorger hierbij helpen totdat de hamster weer beter is.

Er zijn ook nog eens verschillen in zand. Zo mogen hamsters wel een zandbad nemen, maar wordt een stofbad afgeraden in verband met ademhalingsproblemen die het vele stof kan veroorzaken.

Voor de ene hamster geeft het rollen in zand heel veel plezier, maar voor de andere helemaal niet. Dit kan per karaktertje verschillen.

DE VACHTVERZORGING

De meeste Dwerghamstertjes vinden het heel fijn om eens in de paar dagen een lekker chinchilla zandbad te nemen. Door zo’n hamster zandbad kan je hamstertje zijn vacht mooi zacht en schoon houden. Hij zal het in de meeste gevallen heerlijk vinden om in het zand te rollebollen. In het begin moeten de hamsters wennen aan het zand, maar ze weten instinctief al heel snel waarvoor het hamster zandbakje bedoeld is. Ik vind het een heel mooi gezicht om de hamsters in het zand te zien rollen. Echt heel natuurlijk gedrag wordt er dan vertoond.

Je vraagt je misschien af waar chinchillazand goed voor is? Chinchillazand heeft een schurende en reinigende werking, hierdoor blijft de vacht mooi en schoon. Daarnaast werkt het zand verkoelend wat fijn is tijdens warmere dagen. De verkoelende werking komt doordat chinchillazand ontvettend is. Dat is ook de voornaamste reden waarom de vacht na een chinchilla zandbad weer helemaal mooi is. Echter kan de ontvettende werking ook uitdrogend worden. Dit laatste met name als er te vaak en te intensief gebadderd wordt door de hamsters.

De ontvettende werking van chinchillazand kan dus erg nuttig zijn bij een vettige huid/vacht, maar niet bij een droge huid. Controleer de hamsters dus regelmatig op korstjes en rode plekjes. Met name als je het chinchillazand 24 uur per dag in de hamsterkooi hebt staan.

---

JONGE DIEREN EN CHINCHILLAZAND

Ook bij jonge dieren moet je goed opletten. Hun huidhuishouding is nog niet 100% ontwikkeld en reageert heel anders dan bij volwassen dieren. Daarnaast kunnen oogproblemen bij jonge dieren eerder ontstaat door zand. Ik gebruik zand sowieso niet bij de jongen dieren tot 5 weken.

LET OP! Gebruik geen schelpenzand voor het zandbakje. Schelpenzand is te scherp voor zowel de huid als de vacht. Gewone aarde/zand uit de tuin is ook af te raden, je weet immers nooit wat er in heeft gezeten of in zit (mest, luisjes, mijten en/of ander parasietjes en ongedierte).

Een nadeel van een zandbad kan zijn dat je hamster zand in zijn oog krijgt. Mocht dit gebeuren wrijf er dan niet in maar spoel het oogje om met (gekookt en afgekoeld) water en laat het rustig genezen. Het oogje kan rood en (half)dicht zijn. Als je het niet vertrouwd ga dan even langs de dierenarts.

---

VOOR EN NADELEN VAN ZAND

Zand heeft een vachtverzorgende functie. Dit komt door de schurende en ontvettende werking van zand. Doordat het zand de huid/vacht ontvet zorgt het voor een betere ventilatie en daardoor voor iets extra verkoeling (lekker in de zomer). Daarnaast nemen dieren een zandbad om zich te ontdoen van eventuele beestjes in de vacht.

• Natuurlijk en instinctief gedrag vertonen
• Verzorging van de huid
• Verzorging van de vacht
• Verkoelende werking
• Ontvettende werking

WELK ZAND WEL EN WELK ZAND NIET?

Gebruik geen schelpenzand! Dat is veel te scherp en zal de huid en vacht van de dwerghamster beschadigen. Chinchillazand is speciaal zand dat ontwikkeld is voor chinchilla’s. Deze dieren hebben een bijzonder gevoelige vacht en huid, dus zand dat OK is voor chinchilla’s is ook goed voor dwerghamsters. Gebruik liever ook geen zand uit de speeltuin of tuin. Je weet nooit wat erin zit (parasieten, bacteriën).

Welke soorten badzand soorten zijn er?

• Sepioliet
• Puinsteen
• Kwartszand
• Vulkanisch as

Wat is Sepioliet?

Sepioliet is een natuurlijk mineraal dat wordt gevormd door kleiachtig afzetting. Bijna alle badzanden bestaan uit sepioliet. Dit komt doordat sepioliet de eigenschappen van hun natuurlijke leefomgeving op een treffende manier nabootst. Met zijn fijne, korrelige structuur lijkt sepioliet sterk op de bodems waarin hamsters in het wild graven en tunnels aanleggen. Daarnaast heeft sepioliet de eigenschap om vocht en geuren effectief te absorberen. Het winnen van sepioliet gebeurt meestal door middel van mijnbouwtechnieken, waarbij de afzettingen van het mineraal worden ontgonnen uit de grond. Deze sepiolietafzettingen worden vervolgens verwerkt en gezuiverd. Sepioliet wordt ook gewonnen uit de woestijn in Syrië, laat dat nou net de natuurlijke woonplaats van de Syrische Hamster zijn 🙂

Onderstaande soorten badzand gebruik ik zelf graag voor mijn dieren.

NOODZAAK OF LUXE

Voor sommige diersoorten zoals de vetstaart gerbil, is zand onontbeerlijk. Deze dieren “moeten” een zandbak beschikbaar hebben omdat hun vacht deze verzorging echt nodig heeft. Bij Hamsters is dat anders.

Dieren doen nooit iets zonder een reden, dat geld ook voor het nemen van een zandbad. Als hamsters het doen dan dient het ergens voor. Een hamster met een vettige vacht zal sneller geneigd zijn een zandbad te nemen dan een hamster met een normale vacht. Een hamster die jeuk heeft zal ook sneller in het zand gaan rollen, om zo van zijn jeuk af te komen.

NADELEN VAN ZAND

Door de ontvettende werking van zand, kan het de huid uitdrogen. Het gevolg hiervan is een droge geïrriteerde huid en soms jeuk. Dieren kunnen in dit geval in een vicieuze cirkel raken, want jeuk = badderen en badderen = nog meer jeuk = nog meer badderen…. Met alle gevolgen van dien. Kapotte huid, oogjes, oortjes, voetjes etc.

• Uitdrogende werking
• Jeuk veroorzaken
• Huid irritatie
• Oog irritatie

DE HUID VAN DE HAMSTER

De huid van een hamster is net als bij mensen veranderlijk en kan per hamster verschillen. De ene hamster kan een vettiger huid hebben en de andere hamster een drogere huid. Logischerwijs zullen deze dieren anders op zand reageren. Een groot verschil is dat tussen jonge dieren, volwassen dieren en oudere dieren. Vooral met de jongere en oudere dieren moet opgepast worden als het om zand gaat. Een Dwerghamster is tot 12 weken jong. Ook voeding speelt een belangrijke rol als het gaat om de huid en vachtconditie. Zo zorgen zonnebloempitjes door de olie die erin zit voor een glanzende vacht, maar te veel van deze voornamelijk omega 6 olie zorgt kan juist een averechts effect geven en voor ontstekingen zorgen en een droge huid ? Pompoenpitjes daarentegen hebben hetzelfde effect op de vacht en met als bijkomend voordeel voor de huid, dat ze ontstekingsremmend werken.

JONGE HAMSTERS

Ik zie dat er vaak zandbakjes worden geplaatst bij jonge dieren. Rusjes zijn tot en met de 12e levensweek jong te noemen, daarna begint de volwassen fase. Jonge dieren hebben nog een hele tere huid en slijmvliezen. Het gedrag van jonge dwerghamsters kan verraderlijk zijn omdat ze een extra reden hebben voor hun gedrag. Dat is het “instinctieve oefen gedrag”. De jonge dieren oefenen op hun broertjes en zusjes sociaal gedrag, maar door hun omgeving te verkennen kunnen ze ander instinctief/natuurlijk gedrag gaan oefenen en zo ook het badderen in zand. Het hoeft niet voor problemen te zorgen hoor, maar zoals hierboven besproken is de huid van jonge dieren veel dunner, zachter en gevoeliger, waardoor uitdroging van de huid sneller voorkomt. Daarnaast kunnen de jonge dieren nog onhandig zijn als het gaat om de oogjes. Zand komt immers ook op de oogjes. De jonge dieren zullen hun gezichtjes gaan wassen om het eraf te poetsen en kunnen door het extra wrijven de huid rondom de oogjes beschadigen.

OUDERE HAMSTERS

Ook oudere dieren vanaf c.a. 1,5 jaar moeten voorzichtig zijn met zand. Ik moet er trouwens wel bij zeggen dat het verouderingsproces bij dwerghamsters per hamster echt kan verschillen. De ene hamster is met een jaar bejaard en de andere is met 2 jaar nog kiplekker. Dus jouw eigen kijk is heel belangrijk. De huid van oudere dieren is net als bij jonge dieren gevoeliger en vaak ook droger. Daarnaast veranderd de vachtconditie en zitten de haartjes niet meer zo vast als bij jonge dieren. Oudere hamster kunnen hierdoor ook sneller kale plekjes krijgen door haaruitval. Deze kale plekjes kenmerken zich door een hele gladde uitstraling. De huid is vaak niet tot nihil geïrriteerd en kan normaal tot rood van kleur zijn, maar glad qua structuur. Dit is in de meeste gevallen gewoon ouderdom. Een overmatig zandbad gebruik kan bij oudere dieren sneller voor irritaties zorgen, maar ook voor extra haaruitval. De vacht zit immers niet meer zo vast en door de schurende werking van het zand kunnen haartjes sneller loslaten.

ELKE HAMSTER IS ANDERS

Mensen willen graag vaste richtlijnen, maar die zijn lastig te geven. Het is belangrijk de achterliggende gedachte te kennen om zo een goede beslissing te kunnen nemen als het gaat om de verzorging. Het feit dat elke hamster anders is maakt het geheel er niet makkelijker op :p De ene hamster heeft zijn hele leven een zandbakje in zijn verblijf en heeft geen problemen en de andere hoeft er maar twee keer in te gaan en het is al mis. Het is een feit dat de huid van jonge dieren en oudere dieren kwetsbaarder is, hou hier rekening mee

ZANDBAKJE STANDAARD IN DE HAMSTERKOOI?

Het hoeft geen probleem te zijn om een zandbakje standaard in het verblijf te plaatsen. Zoals hierboven beschreven hoeft het absoluut geen problemen te geven, maar je moet het wel altijd in de gaten houden en de hamster regelmatig controleren. Zijn er kale plekjes, irritaties, roodheid of korstjes zichtbaar? Dan het zand verwijderen uit het verblijf.

PARASIETEN OF ZANDPROBLEEM

Als dieren zich beginnen te krabben, ben je al snel geneigd om aan parasieten te denken. Echter hoeft dat niet het geval te zijn. Door uitdroging van de huid kunnen hamsters jeuk krijgen en zich gaan krabben. Veel baasjes gaan dan goed bedoeld aan de slag met anti-parasiet en blijven het zandbakje in het verblijf houden. Sowieso is zand in combinatie met een huidbehandeling geen goed idee, maar in dit geval gaat de huidbehandeling niet helpen omdat het om een droge huid gaat waardoor de jeuk wordt veroorzaakt en niet parasieten

HOE HERKEN JE DROGE HUID?

Het is bijzonder lastig om een droge huid te herkennen. De huid hoeft in het begin stadium nog niet anders te zijn dan anders. Jeuk kan een eerste belangrijke aanwijzing zijn dat er iets aan de hand is. Zodra je dat ziet moet er een alarmbelletje af gaan Als je hamster zich gaat krabben en vervolgens naar zijn zandbakje gaat, weet je dat er iets mis is. De hamster wil namelijk van zijn jeuk af en denkt dit door het zand te kunnen bereiken. Om een hamster met droge jeukende huid te helpen kun je de huid insmeren met bijvoorbeeld calendula zalf of honingzalf. De huid nooit met olie insmeren, dat droogt nog verder uit. Kokosolie kan wel.

ENKELE GEVALLEN

Ik kreeg een berichtje van iemand met een hamster die een kale plek onder zijn kin en buik had. Er waren verder geen aanwijzingen dat het parasieten waren o.i.d. Hoewel de hamster zich wel krabde. Ik heb geadviseerd om het zandbakje uit het verblijf te verwijderen tot dat de kale plek weg zou gaan. Na verwijdering van het zand was het de bedoeling dat het beter zou gaan. De hamster wilde heel graag badderen want toen het baasje de zandbak tussentijds even terug plaatste wist de hamster niet hoe snel hij erin moest gaan. Dit wijst op jeuk. Na een maand zonder zand, was de kaalheid verdwenen.

Een ander geval waarbij een hamster heel veel jeuk had en allemaal korstjes op zijn hele lichaam. Baasje heeft meerdere male behandeld met anti-parasiet, maar zonder succes. Dierenarts heeft AB voorgeschreven, waarna de hamster er nog erger aan toe was. Het dier bleef in zijn zand rollen ook tijdens gebruik van AB (kan de huid uitdrogen en irriteren). Ik heb geadviseerd om het zandbakje te verwijderen en calendula/honing zalf te smeren. Problemen waren binnen 4 weken voorbij.

---