DIABETES BIJ DWERGHAMSTERS
Diabetes mellitus is een stoornis in de stofwisseling van koolhydraten, vetten en eiwitten door een absoluut of relatief tekort aan insuline (respectievelijk diabetes type 1 en type 2). Insuline is een hormoon dat wordt geproduceerd in de bèta-cellen van de eilandjes van Langerhans in de pancreas. Dit hormoon is nodig voor het transport van glucose en aminozuren door de celmembraan en het bevordert de vorming van glycogeen in de spiercellen en in de lever. Op deze manier zorgt insuline ervoor dat er energieleverende stoffen in de cel komen en dat de bloedglucosespiegel na een maaltijd niet te hoog wordt. Insuline heeft behalve een bloedglucoseverlagend effect ook invloed op de eiwit- en vetstofwisseling. Insuline bevordert de vet-en eiwitsynthese in de cel en stimuleert in de lever de omzetting van glucose in vetzuren.
Hormonen die tegengesteld werken aan insuline en die de bloedglucosespiegel doen stijgen, zogenoemde antagonisten van insuline, zijn: glucagon, glucocorticoiden en groeihormoon.
Door een samenspel van insuline en de antagonisten van insuline wordt de bloedsuikerspiegel binnen nauwe grenzen gehouden.
Glucose in het bloed kan ligt tussen de 37 – 198 mg/dl
| Glucose (mg/dl) | Cholesterol (mg/dl) | Triglycerides (mg/dl) | Lipids (mg/dl) |
| 37 – 198 | 112 – 210 | 72 – 350 | 224 – 466 |
DIABETES TYPE 1
Bij diabetes type 1 bestaat er een absoluut tekort aan insuline, er wordt geen insuline geproduceerd door een defect in de bèta-cellen. Dit defect wordt meestal veroorzaakt door een auto-immuunreactie. In het bloed zijn antilichamen tegen bèta-cellen te vinden. Diabetes type 1 manifesteert zich vooral op jonge leeftijd en wordt behandeld met insuline en dieet. Diabetes type 1 wordt ook wel infulineafhankelijke diabetes melitus genoemd, afgekort IADM. Erfelijkheid speelt bij diabetes type 1 een kleine rol.
DIABETES TYPE 2
Bij diabetes type 2 bestaat er een relatief tekort aan insuline. Dit tekort kan veroorzaakt worden door twee factoren. Bèta-cellen produceren wel insuline, maar ze reageren niet alert genoeg op de bloedglucosespiegel (vertraagde reactie). De insulineafgifte is dus onvoldoende om de pieken in de bloedglucosespiegel op te vangen.
De tweede factor is insulineresistentie in lever; spier- en vetweefsel. Deze wordt veroorzaakt door afname van het aantal receptoren op de celmembraan die insuline moeten binden, en door een verminderde affiniteit van deze receptoren voor insuline. Insulineresistentie wordt veroorzaakt door overgewicht, met name door te veel abdominaal vet.
Erfelijkheid speelt bij diabetes type 2 een grotere rol dan bij type 1. Er zijn echter verschillende genen betrokken bij dit proces. Omgevingsfactoren (gezonde voeding en beweging) bepalen in hoge mate of de diabetes tot uiting komt.
Diabetes type 2 manifesteert zich vooral op iets oudere leeftijd en wordt behandeld met dieet of met dieet en medicijnen. In een latere fase van de ziekte kan de productie van insuline teruglopen en/of de insulineresistentie toenemen, zodat behandeling met insuline noodzakelijk wordt. Omdat bij ziekte, infectie, koorts en andere stressfactoren de behoefte aan insuline verhoogd is, is soms tijdelijk insulinetoediening nodig.
Diabetes type 2 wordt ook wel niet-insulineafhandelijke diabetis melitus genomed, afgekort NIADM. Een naam die minder huis is, omdat deze vorm niet alleen met dieet eventueel aangevuld met geneesmiddelen wordt behandeld, maar ook met insuline.
Hamsters produceren ongeveer 7 ml urine per dag. Een Dwerghamster met zware diabetes kan tot wel 75 ml per dag uitplassen
DIABETES BIJ DE MANDARIJN
Een aantal jaren geleden was er niet veel aan de hand met de Mandarijntjes, de eerste tijd dat deze mutatie naar voren kwam waren alle exemplaren nog gezond en hadden nergens last van. Wat de meeste fokkers toen al wel was opgevallen is dat de mandarijnen veel dikker waren dan bijvoorbeeld de wildkleur. Dit was op zich nog niet zo erg maar met der tijd begonnen ze een afwijkend drinkgedrag te vertonen en dit gaf wel reden tot bezorgdheid. Men heeft de diertjes toen getest er veel exemplaren bleken toen diabetes te hebben (verhoogd suikergehalte)
KLEURGEBONDEN DIABETES
De hierboven beschreven diabetes bij mandarijnen is een goed voorbeeld van kleurgebonden diabetes. Het lijkt er zelfs op dat het er generatie erger wordt en fokkers moeten hier dus er mee oppassen. Men weet niet waardoor het komt en hoe we het kunnen oplossen de nadruk zal op een goede controle en selectie moeten liggen denk ik.
VOEDING GERELATEERDE DIABETES
Deze vorm van Diabetes kunnen de dieren ontwikkelen door een verkeerde voeding en gebrek aan beweging. De dieren krijgen tegenwoordig allemaal lekkere dingetjes, snackjes, snoepjes en koekjes. Je kent ze vast wel want de schrappen in de dierenwinkel liggen er vol mee.
Hierdoor kan je hamster dik worden en diabetes ontwikkelen op latere leeftijd.
Op de gezondheid pagina kun je lezen welke symptomen dieren met diabetes vertonen.
DE DWERGHAMSTER TESTEN
Wat heb je nodig?
·Medi test Glucose deze kun je op www.drdhamsterwebshop.nl kopen
· Een plastic bak, emmer, vervoersbakje of aquarium waar je de hamster tijdelijk in kunt zetten.
De stripjes meten de glucose waarde in de urine, deze moet normaal gesproken tussen de 0-100 mg/dL liggen. Ligt de waarde hoger dan deze dan is er sprake van diabetes. Indien zich geen glucose in de urine bevind dan kleurt het stripje Blauw. Indien zich wel glucose in de urine bevind dan kleurt het stripje groen tot bruin. Je ziet bij diabetes hamsters vaak dat het stripje heel bruin wordt wat een glucose waarde aangeeft van meer dan 2000 mg/d.
Rechts kun je zien hoe de verpakking eruit ziet.
Aan de achterzijde vind je de testuitslag kleurtjes van groen naar donkerbruin!
STAP 1
Urine monster verzamelen. Pak een plasticbak, vervoersbakje etc. en zet de hamster die je wilt gaan testen erin.
Den er wel om dat je de bak waar je de hamster in zet wel eerst schoonmaakt zonder schoonmaakmiddelen maar even met heet water om spoelen zodat het mooi schoon is en niets de test kan beïnvloeden. Let op! Je moet de test z.s.m. uitvoeren de urine moet niet langer dan een uur oud zijn. Wacht vervolgens geduldig tot de hamster zijn behoefte heeft gedaan, dit kan soms even duren. Het beste is om het diertje ‘s morgens of ‘s avonds te testen voordat hij wakker wordt.- STAP 2
Pak de diastix erbij. Open de verpakking en pak 1 teststrip en sluit de verpakking vervolgens goed af. 
STAP 3
Als het goed is heeft de hamster een plasje voor je achter gelaten…. Is dat zo neem dan de strip en dip dan de testzone van de strip in de urine. De teststrip moet je aan het kunststof einde vasthouden, niet aan de testzone komen. De teststrip hoef je niet lang in de urine te houden twee seconde is voldoende (erin en eruit).- STAP 4
Vergelijk de testzonde van de reagensstrip exact 30 seconden na bevochtigen met de kleurenschaal voor glucosewaarden.
Als we naar het linker plaatje kijken zien we dat de glucose waarden op een normaal niveau liggen.
Maar als we nu naar het rechter plaatje kijken dan zien we dat één ervan dusdanig is verkleurd. De hamster met deze strip heeft helaas diabetes
Beïnvloeding van de test
De nieren scheiden standaard kleine hoeveelheden glucose uit. Deze hoeveelheden liggen meestal onder het gevoeligheidsniveau van deze test, maar kunnen af en toe een kleur opleveren. Indien de strip na 30 seconden nog verkleurd dan kun je dit negeren.
De test kan beïnvloed worden door de volgende factoren:
- Voeding (stijgt de suikerspiegel)
- Gebrek aan voeding (daalt de suikerspiegel)
- Tijdstip van de dag
De concentratie glucose is op z’n laagst net voordat het donker begint te worden en op z’n hoogst net voor dat het licht wordt. - Winterslaap/Winterverlamming
- Stress
Als een hamster stress heeft schiet de sukerspiegel omhoog - Narcose
Verhoogt de suikerspiegel ook aanzienlijk (verdubbeling van waarde)
Lithium supplementen
Bij Chinese dwerghamsters met zware diabetes (500 mg/dl) heeft het toeveogen van een lithium supplement in het drinkwater geholpen.
DIABETES COMPLICATIES
Complicaties die op langere termijn kunnen ontstaan, zijn: afwijkingen aan de nieren, zenuwen, ogen en bloedvaten. Omdat deze complicaties mede veroorzaakt worden door sterk schommelende bloedglucosegehalte, is het streven naar balans een belangrijk doel bij de behandeling.
Behandeling
De behandeling berust op drie pijlers:
- Geneesmiddelen
- Voeding
- Beweging
Je kunt het beste met de dierenarts overleggen welke medicijnen geschikt zijn voor je hamster en hoe ze toe te dienen. Verder zul je goed naar de voeding moeten kijken (meer hierover verderop) en wat de lichaamsbeweging moet je hamster een looprad hebben om te rennen als hij dat wil. Uiteraard kan een ren ook voor extra beweging zorgen.
DE VOEDING
Omdat de kans op hart-en vaatziekten bij diabetes verhoogd is, wordt extra gelet op het gehalte aan vet en moet name het percentage verzadigd vet. Voor eiwit wordt 10-20% aanbevolen, tenzij er sprake is van microalbuminurie. Het is belangrijk de koolhydraten en insuline goed af te stemmen.
Alles in een brok
Het is goed om je hamster over te zetten op een alles in een brok. Je weet dan precies wat hij binnenkrijgt en vaak zijn hamster die een alles in een brok eten slanker. Het gewicht is dus beter te controleren.
Geen suiker
Is er een voeding zonder suiker dan is het in het algemeen beter om die te geven. Suikervrije voedingen zijn:
Vezels
Een vezelrijke voeding is erg goed. Vezels uit fruit, groente en peulvruchten hebben een gunstige werking op zowel de bloedglucose als het cholesterolgehalte van het bloed. De meeste konijnen-, cavia en Chinchilla voeders hebben weinig vet en veel vezels.
Koolhydraten en insuline
Mocht het dier insuline toegedient krijgen dan is het belangrijk dat de koolhydraten goed worden afgestemd. Groenten die rijk zijn aan koolhydraten zijn: Peulvruchten zoals erwten, witte bonen en linzen. Deze zijn rijk aan zetmeel en brengen dus koolhydraten aan. Tomaten bevatten veel water en relatief weinig koolhydraten. Asperges bevatten weinig koolhydraten en calorieën. De koolhydraataanbreng van witloof is zeer laag. Witte bonen bevatten veel eiwitten en groene bonen juist niet. Wortelen bevatten een heleboel mineralen en vitaminen, maar wortels zijn toch een koolhydraat portie. Je moet er ook op letten dat wortels tijdens het verwerkingsproces geen suiker toegevoegd krijgen. Erwten behoren, net zoals bonen, tot de groep van de peulvruchten. In erwten vinden we belangrijke hoeveelheden zetmeel terug. Hoe dikker de erwt, hoe meer zetmeel aanwezig is. Fijne doperwtjes bevatten meer “pelletjes” en minder zetmeel. We kunnen hiervan dus een grotere portie gebruiken. Erwten kunnen dus het beste vermeden worden. Champignons zijn uitermate koolhydraatarm. De koolhydraataanbreng van spruitjes is gemiddeld, evenals de energetische waarde. Bloemkool bevat relatief weinig koolhydraten en veel water. Broccoli is koolhydraat- en energie-arm en uitermate rijk aan vitamine C. Witte kool bevat iets meer koolhydraten. Van sla kan met een gerust hart gezegd worden dat de koolhydraat- en calorie-aanbreng van een portie, zelfs van een zeer grote portie, te verwaarlozen is. De komkommer is koolhydraat- en calorie-arm. Groene paprika proeft duidelijk minder zoet dan de rode, oranje of gele variëteit en bevat beduidend minder koolhydraten dan de rode versie. In vergelijking met de groene paprika bevat de rode, maar ook de gele en de oranje versie, aanzienlijk meer koolhydraten. Mais is een “zoete” groentensoort en bevat inderdaad meer koolhydraten en energie.Courgetten bevatten een hoeveelheid koolhydraten die in sommige toepassingen niet
totaal verwaarloosd kan worden. Eén gemiddelde courgette is goed voor 1 koolhydraatportie. Pompoenen bevatten een niet te verwaarlozen hoeveelheid koolhydraten, geen pompoenpitten meer.
In tarwemeel zitten ook meer koolhydraten dan in sojameel.
Inuline kun je ook nog eens tegenkomen in de voedingsomschrijving van een hamster voeder. inuline is een fructaan die van nature voorkomt in plantencellen. Vaak wordt inuline gebruikt als insulinevervanger.
Brandnetel staat bekend om zijn geneeskrachtige werking bij Diabetes. Je kunt brandnetelthee maken en een kleine (sterk verdunde) hoeveelheid in het waterflesje doen.
Lijnzaad is koolhydraatarm.
Tarwe kun je het beste vermijden, deze levert erg veel koolhydraten op.
Vetten Bij diabetes moet je met name het gewicht gezond proberen te houden van je hamster. Dat betekend zo min mogelijk vet, maar niet 0, je hamster moet wel iets aan vetten binnenkrijgen. De voorkeur gaat hierbij uit naar onverzadigde vetten (noten en pinda’s).
BEHANDELING MET KRUIDEN
Gymnema, Kurkuma en Fenegriek kunnen de bloedsuikerspiegel verlagen. Met name Fenegriek zaden werken bloedsuikerspiegel verlagend.
- Kurkuma – verlaagt bij diabetici de bloedsuikerspiegel
- Gymnema – verhoogt de productie van insuline door de pancreas, helpt bij de regulering van de bloedsuikerspiegel, helpt bij de regeneratie van bètacellen in de pancreas die insuline vrijlaten en weerhoudt adrenaline ervan om de lever te prikkelen glucose te produceren.
- Fenegriek – verlaagt de bloedsuikerspiegel
Andere kruiden, waaronder Knoflook, Brandnetel, Guggulu, Pau d’arco, Cat’s claw, Damiana, Galega, Neem, Bosbes (blaadjes) en Ginkgo, helpen complicaties tegen te gaan door de bloedsomloop te verbeteren, de vaatwanden te versterken en oxidatieve schade te voorkomen.
- Knoflook – heilzaam voor diabetes type 2
- Brandnetel – verlaagd de bloedsuikerspiegel
INTERESSANTE BLOG ARTIKELEN OVER DIABETES