Dwerghamstervoeding Deel 1

In “Dwerghamstervoeding Deel 1” vertel ik over de grondbeginselen van de voeding en wat het lichaam, of beter gezegd de cellen nu eigenlijk nodig hebben om goed te kunnen functioneren en te kunnen leven. We gaan terug naar het begin om het einde te kunnen begrijpen.

DE CEL

Eigenlijk bestaat al het leven op aarde uit cel leven. Ook jouw, mijn en het lichaam van je dwerghamster is opgebouwd uit cellen, de cellen zijn dus de bouwstenen van het lichaam. Het menselijk lichaam bestaat bijvoorbeeld uit meer dan 3 biljoen cellen. Cellen werken zowel zelfstandig als in teamverband. Er zijn eencellige en meercellige organismen, uiteraard is je dwerghamster meercellig 😉 Je kunt dus wel stellen dat we met z’n allen leven dankzij de cellen en we moeten de cellen in het lichaam zo gezond en happy mogelijk zien te houden.

WAT HEEFT EEN CEL NODIG OM HAPPY TE ZIJN?

De vijf basisbestanddelen van een cel zijn:

• Water is van essentieel belangrijk en helpt bij het transport binnen een cel en het lichaam.
• Elektrolyten / Mineralen (kalium, magnesium, fosfaat, sulfaat, bicarbonaat, natrium, chloride, calcium. Mineralen zijn belangrijk voor de chemische processen in het lichaam en de geleiding van prikkels binnen het zenuwstelsel.
• Eiwitten vormen de BELANGRIJKSTE bouwsteen van de cel en vormen de basis voor enzymen.Enzymen helpen weer mee tijden chemische processen in het lichaam. Een goed werkende stofwisseling is zonder deze enzymen onmogelijk!
• Vetten vormen de muren van de kamers binnen een cel. Ze zijn vaak voor een deel oplosbaar.
• Koolhydraten zorgen voor de energie toevoer

Ik bespaar jullie alle scheikundige details van de cellen, de kern het cytoplasma e.d. Maar deze bovengenoemde bouwstenen moet je even goed onthouden 😉

Wist je dat?
Het erfelijke materiaal voornamelijk uit eiwit bestaat?

We kunnen dus stellen dat de cellen de werkers binnen het lichaam zijn en om goed te kunnen werken moeten ze eten, rusten en middelen aangereikt krijgen om hun werk te kunnen doen. De middelen staan hierboven (bouwstenen) opgesomd.

EEN KORTE WERKBESCHRIJVING VAN DE CEL

De cel moet van alles doen om het lichaam gezond te houden. Ze moet haar eigen huis in orde houden, maar ook samenwerken met andere cellen om complete gebieden in gezondheid te houden. Elke dag breken er weefsels af die weer hersteld moeten worden, elke dag heeft het lichaam nieuwe weefsels nodig. De cel heeft taken die ze moet uitvoeren in haar eentje, maar als cellen in teamverband actie moeten ondernemen bijvoorbeeld om indringers tegen te houden of de huid te repareren na een verwonding, dan heeft zij hier voldoende grondstoffen voor nodig. Een automonteur kan ook niets beginnen zonder zijn gereedschap en een bouwvakker werkt 10 keer zo snel als hij in team verband de klus kan klaren…. nou zo werkt het lichaam ook, alleen beseffen we dat niet altijd 😉

DE EIWITTEN NADER BEKEKEN

Naast water zijn eiwitten het meestvoorkomende bestanddeel van een levend lichaam. Je moet je voorstellen dat het lichaam van mensen uit wel 17% is opgebouwd uit eiwitten. De eiwitten maken deel uit van verschillende eiwitstructuren van botten, haren, nagels tot aan bloed, bindweefsel, pezen, spieren en organen.

Eiwitten zijn vrij complex, ook hier laat ik de scheikunde voor wat het is want het zijn vrij ingewikkelde verbindingen tussen koolstof, waterstof en stikstof en soms zelfs zwavel en fosfor. Het is leuk om te weten dat de aanmaak van eiwitten bij planten door middel van zonne-energie gebeurd.

Eiwitten zijn weer opgebouwd uit kleinere delen, die we aminozuren noemen. Je hebt ze vast weleens voorbij zien komen, want op sommige voeders worden ze genoemd.

Wist je dat?
Amino betekend stikstofbevattend

In ons lichaam als ook dat van dwerghamsters breekt de spijsvertering de eiwitten af tot aminozuren. Deze afbraak wordt mede mogelijk gemaakt door vitamines en mineralen. De cellen nemen de aminozuren weer op en toveren deze om tot lichaamseiwitten. Het kan ook zo zijn dat aminozuren worden omgezet in vet. Het vet wordt dan weer opgeslagen in het lichaam, maar de eiwitten fungeren als bouwstenen en brandstof. In een volgend deel ga ik meer vertellen over de aminozuren en wat ze allemaal uitspoken in het lichaam van je dwerghamster 😉

Het is wel goed om te weten dat een dwerghamster niet zonder eiwitten kan. De trend om over te schakelen op plantaardige eiwitten is een idee, maar niet ideaal. Sterker nog een dwerghamster is daar helemaal niet voor uitgerust om heftige vezels te verteren. Zijn darmstelsel kan dat niet aan en verteerd het ook niet. Hoe moet hij dan aan zijn voedingsstoffen komen? Het is wel mogelijk door de vezels eerst in lauw water te weken. Dan zijn ze makkelijker verteerbaar.

Ook wordt er beweerd dat eiwitten de nieren belasten. Dat is ongelofelijk kort door de bocht, dat zal ik ook verder toelichten in een volgend deel.

DE BIOLOGISCHE WAARDE VAN EIWITTEN

Misschien heb je het weleens gehoord, de biologische waarde van een bepaald voedingseiwit wil zeggen hoe waardevol deze eigenlijk is voor het lichaam en hoe volledig. 100 gram eiwit uit de voeding maakt een bepaalde hoeveelheid lichaamseiwit aan, we noemen dit de biologische waarde van eiwit. Hoe hoger de waarde hoe waardevoller het eiwit is.

Wist je dat?
Een ei een biologische waarde heeft van 100%

Vis en vlees hebben een biologische waarde van c.a. 70%. Door voedingsmiddelen met elkaar te combineren kun je de biologische waarde van eiwitten opschroeven. Neem bijvoorbeeld de combinatie van peulvruchten met granen. Peulvruchten bevatten namelijk het aminozuur lysine en granen het aminozuur methionine. Deze twee aminozuren + vitamine C dat het lichaam van dwerghamsters zelf aanmaakt vormt samen het aminozuur carnitine. Carnitine komt normaal gesproken alleen voor in dierlijke producten en zorgt voor ENERGIE.

Let op als je peulvruchten zonder granen gebruikt zijn ze slechts een bron van koolhydraten 😉 …. en zo complex is de voedingsleer, maar ik vind het heel leuk en interessant! Volgende keer meer over aminozuren 😉

KOOLHYDRATEN

Koolhydraten hebben de volgende functies in het lichaam:

• Leveren van energie
• Voedingsbodem voor de darmflora, dus voor de darmbacteriën
• Koolhydraten zijn onder te verdelen in de volgende bouwstenen:
  Glucose
  Fructose
  Galactose

Door de samenstelling van twee van deze enkelvoudige suikers krijg je:

• Sacharose (sucrose) staat bekend als witte suiker
• Maltose bestaat uit twee glucosemoleculen
• Lactose (melksuiker) is een combi van glucose en galactose

Lactose ook wel bekend als melksuiker heeft het enzym lactase voor de vertering nodig. De darmwand maakt het enzym lactase aan onder invloed van bacteriën. Als deze enzym niet aanwezig is kan lactose niet verteerd worden.Er is 0,001 gram melksuiker per 1 gram lichaamsgewicht al voldoende om diarree te veroorzaken. Dus bij een dwerghamster zou bij een dier van 60 gram en een melksuiker toediening van 0,060 gram en het ontbreken van het enzym lactase diarree kunnen ontstaan.

De samenstelling van verschillende suikers, met name glucose, noemen we ook wel zetmeel (plantaardig) en glycogeen (dierlijk).

We worden tegenwoordig bang gemaakt voor suiker en eerlijk is eerlijk extra suiker toevoegen aan het dieet hoeft zeker niet, maar een suikervrij dieet is simpelweg onmogelijk, want dan zou een dier enkel vet en eiwit moeten eten uit alle andere voedingsbestanddelen kan suiker gehaald worden en dat is maar goed ook anders verhongerd de cel!

Er zijn ook koolhydraten die bijna niet te verteren zijn. Dit zijn bijvoorbeeld de vezels lignine en cellulose.

Wist je dat?
Het enzym amylase dat ook terug te vinden is in speeksel in de mond koolhydraten afbreekt

Zoals jullie waarschijnlijk al weten zijn dwerghamsters granivoren, dat betekend dat ze voornamelijk granen eten. Als we inzoomen op de granen is dit ook logisch te verklaren 😉

In een volgend deel zal ik verder ingaan om de werking van koolhydraten.

GRANEN EEN BRON VAN KOOLHYDRATEN EN VOEDING

Granen zijn eigenlijk een vorm van koolhydraten en worden graag gegeten door de dieren. Met een eiwitgehalte tussen de 7 – 14% (afhankelijk van de soort granen) en een biologische waarde tussen de 50 – 70% kan het lichaam van een hamster hier veel uithalen. Zoals we net hebben gelezen zijn koolhydraten een bron van energie voor de lichaamscellen en dan meegenomen dat dwerghamsters ook nog eens een hoge verbranding hebben, dus een hoge stofwisseling en daarvoor VEEL energie verbruiken is deze bron van energie dus goed te verklaren.

Het zetmeel gehalte van granen licht zo tussen de 62 – 75%, daarmee hebben granen een redelijke invloed op de insuline productie van het lichaam, die ontstekingsbevorderend kan werken bij een overschot. Granen met meer vezels bevatten trouwens meer vitamine B en de mineralen selenium en zwavel. Granen zijn echter een magere bron van ijzer en calcium.

In de vezels van granen komt relatief veel fytinezuur voor, dit is een vezel die de opname van mineralen afremt. Vooral die van calcium, magnesium, ijzer en zink. Door granen in lauw water te laten weten ontstaat er echter fytase die de fytine afbreekt…. volgen jullie me nog? 🙂

In een volgend deel zal ik verder ingaan op de verschillende graansoorten en hun samenstelling.

VETTEN

We gaan snel verder naar de vetten… want die zijn lange tijd erg negatief geweest en dat ten deel ten onrechte als je het mij vraagt 😉 Ik heb eerder al hele blogs geschreven over de vetten omega 3 en 6. Ik ben namelijk lange tijd bezig geweest met de verschillende ontstekingen bij de Mandarijn dwerghamster in combinatie met deze vetten, zo ben ik er bijvoorbeeld ook achter gekomen dat zonnebloempitten een grote bron van omega 6 vetzuren zijn en hierdoor tal van ontstekingen in het lichaam kunnen ontstaan. Wat je bij dwerghamsters ziet is dat de ogen, oren en neus kunnen gaan ontsteken door een overschot aan dit vet. Maar pompoenpitten zijn in tegenstelling weer een bron van omega 3 en dat werkt dan weer ontstekingsremmend 🙂 Betekend dit dat je geen zonnebloempitten mag geven? Jawel maar in kleine hoeveelheden.

Laten we eens kijken welke functie vetten in het lichaam hebben:

• Leveren van energie
• Transport van in vet oplosbare stoffen (vitaminen, mineralen etc)
• Vet is een grondstof voor de bouwstenen van celmembranen, hormonen en prostaglandines
• Vet geeft een verzadigingsgevoel dat langer aanhoud dan suiker
• Vet geeft goede poepies

Hou je vast want de lichaamscellen die heel veel energie verbruiken zoals spiercellen (hart), verbranden het liefste vet! De vetverbranding is op zijn beurt weer afhankelijk van vitaminen zoals de vitamine B2 en C. De vitamine C maken dwerghamsters zelf aan gelukkig, de B2 moet uit de voeding komen.

Vetten kunnen opgedeeld worden in:

• Verzadigd vet
• Enkelvoudig onverzadigd
• Enkelvoudig verzadigd

Om deze veten goed te kunnen uitleggen moeten we in de scheikunde duiken en die bespaar ik jullie in dit eerste deel, mocht je het interessant vinden, volg dan zeker de delen die komen 😉 Het is wel leuk om te weten dat vetten een verbinding zijn tussen koolstof, waterstof en een beetje zuurstof…. en dan gaan we nu weer verder.

Het is belangrijk om te weten dat het lichaam vetten nodig heeft. Daarnaast is het goed om te weten dat de verhouding tussen omega 3 en 6 goed moet zijn. Een overschot van omega 6 maakt deze vetzuur niet verkeerd. Als indringers het lichaam binnen dringen wil je namelijk wel dat het lichaam reageert door een ontsteking, een overschot echter zorgt ervoor dat deze reactie te makkelijk (onnodig) plaats vindt.

… EN VERDER?

Natuurlijk heeft het lichaam nog veel meer nodig, zoals vitaminen en mineralen. Het simpelweg toedienen van deze voedingstoffen is echter niet voldoende het gaat om het samenspel tussen alle componenten!

Ik heb weleens de vraag gekregen waarom ik mijn eigen hamstervoer niet maak? Nou het bovenstaande is nog maar het topje van de ijsberg! Ik heb zeker overwogen om eigen voeding te mengen en ik verrijk mijn voeding zeker wel, maar na mijn studie ben ik al gauw tot de conclusie gekomen dat het samenstellen van voeding zoveel verder gaat dan een paar bestanddelen met elkaar mengen en daar ga ik jullie in de komende blogs nog veel meer over vertellen 😉