Baby Hamsters en hun weg naar vaste voeding en zelfstandigheid

We letten er eigenlijk niet op, we geven het niet veel aandacht, maar het is een wonderbaarlijke weg die een baby hamster aflegt op weg naar vaste voeding. Er gebeurt van alles in het lichaam en na het lezen van deze blog zul je misschien toch anders naar deze kleine roze wormpjes kijken!

Zoals jullie waarschijnlijk wel weten kent mijn nieuwsgierigheid als het gaat om dieren bijna geen grenzen. Omdat ik al 15 jaar Russische Dwerghamstertjes fok heb ik ontzettend veel gezien als het gaat om gedrag en ik ben werkelijk waar gefascineerd door het gedrag van deze dieren. Door de jaren heen zijn mij meerdere dingen opgevallen, zoals bijvoorbeeld het constante draaien van jongen in een nest, het steeds maar weer naar het midden toe willen gaan en het “willekeurige” piepen. In deze blog geef ik jullie een inkijkje in de eerste twee levensweken van een baby hamstertje.

De geboorte van een hamstertje

Baby hamsters worden kaal, blind, doof en compleet hulpeloos geboren. Ze kunnen hun eigen lichaamstemperatuur niet in stand houden en zijn geheel aangewezen op de verzorging van hun mama en in sommige gevallen ook de papa die meehelpt (verschilt per hamstersoort). Het grappige is wel dat baby hamsters vanaf hun geboorte al kleine tandjes hebben, dat ziet er compleet komisch uit.

Ze wegen ongeveer 1,5 gram bij de geboorte en groeien daarna met bijna 1 gram per dag.

Let op! Ik laat in deze blog foto’s zien van baby hamsters. Baby hamsters mogen niet zomaar uit het nestje gehaald worden of opgepakt worden, omdat de moeder de baby’s dan kan afstoten, dit is slechts in zeer uitzonderlijke gevallen en onder de juiste/bepaalde omstandigheden/situaties mogelijk. De foto’s kunnen de indruk wekken dat het wel gewoon kan, maar dat is niet juist.

Na de geboorte hebben de jongen maar twee doelen die van levensbelang zijn: eten en op temperatuur blijven

Tanden zijn aangepast om melk te drinken

Jaja dat lees je goed! Hamstertjes hebben al tanden bij de geboorte en dat betekend dus melk drinken met tanden. Dat kan niet prettig zijn, maar gelukkig heeft de natuur hier iets op gevonden, namelijk een ruimte tussen de tanden van ongeveer 1mm² die groot genoeg is voor het tepeltje van mama. Ik blijf me verbazen over de genialiteit van de natuur!

Op de onderstaande foto zijn de boventandjes van een baby hamstertje goed te zien (en de ruimte voor het tepeltje) en meteen de nageltjes.

Naarmate de jongen ouder worden, zal deze ruimte zich verder sluiten, zodat ze goed op vaste voeding kunnen knagen. De tanden van een hamster zijn niet wit, maar gelig van kleur, dat is goed. De gele kleur is een zeer harde laag, die ervoor zorgt dat ze op harde voeding kunnen knagen. De gele kleur komt met de tijd, want als ze jong zijn dan zijn de tandjes nog wit en flexibel.

Mama’s poep als overgang naar vaste voeding

OK dit is misschien iets minder smakelijk, maar het blijft wederom weer geniaal van de natuur! Mocht je het echt heel vies vinden dan kun je dit stukje misschien overslaan, uiteindelijk komt alles goed.

De jongen drinken in eerste instantie alleen melk bij hun mama, maar op een gegeven moment gaan ze ook haar poepjes eten. Niet zomaar poepjes, ze eten de “nacht keuteltjes”. Heb je weleens van coprofagie gehoord? Dat is het eten van de eigen ontlasting, er zijn meer dieren die dit doen. Je vraagt je wellicht af WHY?? Het antwoord is heel simpel: Vitaminen en voedingsstoffen. De jongen krijgen veel vitamines, maar bovenal ook nog eens veel goede bacteriën binnen (belangrijke darmflora). Zelfs bij mensen is “poeptransplantatie” als zeer succesvol uit de bus gekomen.

Coprofagie (het eten van eigen ontlasting) komt voor bij de dwerghamster en dat doen ze om met name plantaardige voedingsstoffen op te nemen en daarnaast voedingsstoffen die door de microbiële organismen in de dikke darm zijn gemaakt. Tijdens de spijsvertering in het darmkanaal ontstaat vitamine B12. Door de ontlasting op te eten krijgen de dieren deze vitamine binnen.

Ik ga verder in detail dus hou je vast! De baby’s eten deze nachtpoepjes rechtstreeks vanuit de poeperd van hun mama…. ieuw ik weet het, maar dat doen alle dieren die hun nacht keuteltjes eten, dat gaat echt meteen rechtstreeks vanuit het kontje naar het mondje. OK snel verder -> De jongen beginnen hiermee vanaf dag 5 en blijven het doen totdat ze echt over zijn op vaste voeding, waarna ze overgaan op hun eigen nacht keuteltjes.

Je kunt ook een duidelijk verschil zien in de poepjes van de jongen voor de 5e dag en na de 5e/6e dag. Daarvoor zijn de poepjes zachter en geliger van kleur en nadat ze zijn begonnen met het eten van de nacht keuteltjes van hun mama worden de poepjes harder en donker van kleur. Ik kijk zelf altijd naar poepjes, de vorm vind ik ook altijd bijzonder, bijvoorbeeld: Waarom is het ene poepje langwerpig en het ander helemaal rond?

Het eten van de nacht keuteltjes van de moeder wordt beschouwd als een hulpmiddel voor de overgang van melk naar vaste voeding. Wij geven onze baby’s ook in eerste instantie melk, daarna komen de potjes (olvarit of zelfgemaakte papjes) en daarna de vaste voeding.

BELANGRIJK VOER GEEN PAPJES BIJ IN DEZE BELANGRIJKE FASE!

Het is van groot belang om de dieren in deze periode niet zomaar ergens mee bij te voeren. Het spijsverteringssysteem is nu volop in ontwikkeling. De melk en de poepjes van mama zorgen voor een perfecte start, dit kunnen wij mensen zeer eenvoudig verstoren door de baby’s bij te voeren met “mensen eten” zoals brinta papjes, fruitpotjes voor baby’s etc. Een brinta papje kan levensreddend zijn voor dieren die moederloos zijn geraakt of als redmiddel in het geval dat mama geen melk meer aanmaakt, maar in alle andere gevallen NIET DOEN.

Oefenen met vaste voeding

Vanaf dag 8 kunnen baby’s al gezien worden met stukjes vaste voeding in het nest. Dit is oefenen! …. en zo ongelofelijk schattig! De kleintjes zijn zich aan het voorbereiden op het eten van vaste voeding, zoals zaadjes, brokjes etc. Ze moeten hun handjes oefenen, maar ook de kaakjes die op een geheel andere manier moeten gaan bewegen en de tong en de tandjes. Zodra de ruimte tussen de tanden is gesloten kunnen de kleintjes harder knagen en echt aan de slag met vaste voeding.

De temperatuur regulatie

Hamsters zijn misschien wel als beste uitgerust om warmte op te sporen. Veel andere knaagdier baby’s zoeken ook instinctief de warmte op, maar hamsters hebben daar echt een speciaal extra zintuig voor lijkt het, warmte radartjes! Ze weten feilloos de warmte van mama of het nest op te zoeken. Dit resulteert in bijzonder gedrag, namelijk de strijd om de kern van het nest. Alle baby’s willen naar het midden van het nest. Ze duiken als het ware met hun koppies steeds weer in het midden van het nest en duwen zo hun broertjes en zusjes aan de kant waardoor die naar de buitenrand van het nest worden geduwd. De dieren die naar de buitenkant van het nest worden geduwd voelen dat hun lichaamstemperatuur daalt en proberen weer zo snel mogelijk naar het midden van het nest te komen. Zodra mama weer terug in het nestje is, komen de jongen tot rust en gaan ze drinken en slapen. Ze gaan dus niet meer ruzie maken op het middelpunt, omdat mama voldoende warmte geeft.

De trigger om naar het midden te gaan is dus een daling van de lichaamstemperatuur. Uit onderzoek is gebleken dat het buikje van de baby’s het warmste blijft en alles eromheen het snelste in temperatuur daalt. De lichaamstemperatuur is ongeveer 38 graden Celsius, alles eronder vinden de baby’s te koud, maar als de temperatuur in het nest boven de 41 graden uitkomt dan gaan de jongen uit elkaar liggen, omdat ze het dan te warm krijgen. Nu hoor ik je denken 41 graden wordt het niet zo snel, maar de temperaturen in een nest kunnen behoorlijk oplopen. Zeker als fokker moet je hier dus in de zomer rekening mee houden.

Baby’s piepen als ze het koud hebben

Helaas zijn niet alle motivatoren voor het piepen bekend, maar een zeer belangrijke trigger bij het piepen van baby’s is de temperatuur regulatie. Zoals hierboven beschreven houden de jongen zich warm door steeds weer naar het midden van het nest te kruipen, maar als dat niet voldoende is, dan gaan ze roepen naar mama. Het piepen staat in direct verband met de lichaamstemperatuur van de jongen. Ook als de temperatuur te snel daalt gaan de jongen piepen. Dit zijn enerzijds hoorbare piepjes en anderzijds ultrasone piepjes die wij mensen helaas niet kunnen horen. Zodra mama haar baby’s hoort zal ze teruggaan naar het nest om de jongen op te warmen. Niet bekend is of ze naar aanleiding van het piepen een feedback lus maakt met “er is meer of warmer nestmateriaal nodig”. Ik heb dit zelf ook niet waargenomen bij mijn dieren. Wel zie ik keer op keer dat mama of papa ( ik hou mijn koppels vaak in paartjes bij elkaar) vrijwel meteen teruggaan naar het nest als de jongen beginnen te piepen.

Draaien draaien

Naast dat de jongen steeds weer naar het midden van het nest gaan, draaien ze ook regelmatig van rug naar buik en weer naar de zijkant dan weer naar de andere zijkant. Dit doen ze om hun hele lichaam evenredig warmt te houden. Dus als ze een poosje in het midden van het nest op hun buik hebben gelegen, dan wordt de rug koud, mits er geen broertje of zusje boven op liggen. Daarom draaien ze van buik naar rug of zij, om de andere delen van het lichaam op te warmen. Dit doen de jongen totdat de temperatuurregulatie van het lichaam is ontwikkeld en het lichaam dit zelf doet.

De warmte van de hand

Het is mij al eens eerder opgevallen dat baby’s heel snel in slaap vallen in de hand. Ik pak mijn kleintjes eigenlijk pas vanaf dag 10 uit het nestje. Dit doe ik om ze te laten wennen aan de handen. Ze hebben hier geen stress van, want ik maak dankbaar gebruik van het positieve effect van lichaamswarmte. Door de jaren heen ben ik de psychologie van hamstertjes steeds beter gaan begrijpen. Omdat de kleintjes hun lichaamstemperatuur niet kunnen reguleren is alles wat warm is positief en welkom! Dus ook mijn hand. Dit zorgt ervoor dat ik de jongen op een positieve manier kan socialiseren, ik geef ze namelijk mijn warmte (positief)  voor terug.

Eenmaal op mijn hand kan het alle kanten op gaan qua gedrag, ook afhankelijk van de leeftijd van de kleintjes. Hoe jonger ze zijn hoe rustiger ze blijven liggen. Naarmate ze ouder worden, worden ze actiever, hebben ze minder behoefte aan de warmte en willen ze op pad. Ook op de hand kun je bij jonge dieren echter “de race naar het midden” heel goed observeren. Ook al is je hand warm, ze willen alsnog naar het midden. De dieren die op dat moment goed op temperatuur zijn, zullen rustig blijven liggen en waarschijnlijk in slaap vallen.

De kleintjes krijgen er iets voor terug door in de hand te liggen, daarom is dit een uitstekende manier van socialiseren en aan de handen laten wennen. Mijn advies is wel om altijd lekkere warme handen te hebben, want als je de baby’s met ijskoude handen gaat oppakken dan kan het juist een averechts effect hebben. Ik ben zelf warmbloedig, alleen mijn neus is bijna altijd koud, maar de handjes zijn altijd warm, dus ik heb geluk, maar als  jij altijd koude handen hebt, warm ze dan even snel op voordat je de kleine optilt.

De derde week breekt aan, tijd voor afscheid

Na de 10e dag stopt de race om het midden en het piepen naar mama. De jongen kunnen zich iets beter warm houden, maar de regulatie zal pas vanaf de 3e levensweek helemaal ontwikkeld zijn. Tot die tijd hebben ze de warmte van het nest hard nodig!

Ook mama is vanaf de 3e week op de hoogte van de veranderingen en weet dat haar jongen nu op eigen pootjes kunnen staan, ze zal de jongen stimuleren om het nest te verlaten en de wijde wereld in te gaan. Hier is een zeer belangrijke rol voor de fokker/verzorger weggelegd, want in gevangenschap is er helaas geen wijde wereld en moeten wij de jongen bij mama weghalen. Hamster mama’s zijn vrij streng, als moeders wil dat de jongen weggaan dan moet dat ook gebeuren anders kan ze de kleintjes verwonden bij het wegjagen. De natuur is wat dat betreft bijzonder hard!

UPDATE VIDEO

Ik ben op dit moment nog bezig met een video waarin ik laat zien hoe de jongen draaien, hoe dat eruit ziet en welke gedragingen we in een nestje kunnen onderscheiden. Ik kan het wel uitleggen, maar laten zien is veel mooier en duidelijker! Dus wordt vervolgd!