Dwerghamsters zijn kleine, gevoelige prooidieren. In de natuur zijn zieke of zwakke dieren kwetsbaarder voor roofdieren, dus hamsters zullen ziekte of pijn instinctief verbergen. Dit maakt het extra belangrijk om je hamster regelmatig te controleren. Wist je dat hamsters ook vatbaar zijn voor menselijke verkoudheidsvirussen?
Hieronder lees je meer over gezondheidsproblemen per lichaamsgebied en ziektes die specifiek bij hamsters voorkomen. Deze informatie is bedoeld voor zowel eigenaren als dierenartsen.
Preventie en dagelijkse verzorging
Een goede basisverzorging voorkomt veel gezondheidsproblemen.
Voeding: geef een gevarieerd hamstervoer, rijk aan vezels en met beperkte zonnebloempitten en noten. Te veel vet en suiker vergroot de kans op obesitas en diabetes.
Gewicht: weeg je hamster regelmatig; onverklaard gewichtsverlies of -toename kan een vroeg teken van ziekte zijn.
Hygiëne: maak het verblijf wekelijks schoon. Te veel ammoniak uit urine kan luchtwegproblemen veroorzaken.
Stress vermijden: zet het verblijf op een rustige plek, zonder tocht of fel licht. Stress verzwakt het immuunsysteem en kan ziektes uitlokken, zoals Wet Tail.
Regelmatige gezondheidscontroles
Wekelijkse controle Controleer je hamster volledig: let op kale plekjes, wondjes, korstjes of veranderingen in gedrag. Bekijk het gezichtje goed, vooral ogen, neus en oren.
Maandelijkse controle Controleer de tanden. Bij hamsters groeien de tanden continu door, dus scheefgroei of overgroei kan al binnen een maand problemen geven.
Waar moet je op letten?
Ogen: Rode, tranende, doffe of dichtgeknepen ogen kunnen duiden op een infectie of trauma.
Oren: Let op korstjes, jeuk, krabben of vreemde geur.
Tanden: Scheefstand, overgroei of moeite met eten zijn alarmsignalen.
Huid: Kale plekken, jeuk, wondjes of schilfers kunnen wijzen op parasieten, allergieën of schimmel.
Wangzakken: Zwelling, moeite met eten of stank kunnen op een ontsteking duiden.
Signalen van ziekte bij de hamster
Als je hamster een of meer van de onderstaande symptomen vertoont, is hij waarschijnlijk ziek:
Algemene lusteloosheid of apathie
Minder alert of actief gedrag
Niet of minder in het looprad
Gewichtsverlies
Doffe of ruwe vacht
Moeilijke ademhaling
Slechte eetlust
Niet drinken
Ziet je hamster er ‘niet fit’ uit? Raadpleeg dan altijd een dierenarts.
Veelvoorkomende ziektes en problemen
Wet Tail (‘natstaart’) – Alleen bij Syrische hamsters Een ernstige, besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Lawsonia intracellularis. Symptomen zijn: waterige diarree, sloomheid en gebrek aan eetlust. De staart en anus worden nat, vandaar de naam. Deze ziekte is vaak fataal en vereist directe medische hulp. Stress, slechte hygiëne en voeding verhogen het risico.
Ontstekingen
Een ontsteking kan ontstaan door infectie of trauma. Soorten ontstekingen:
Aseptische ontsteking: veroorzaakt door trauma, zonder bacteriën.
Let op afscheiding bij neus, ogen of geslachtsdelen. Dit kan wijzen op een infectie.
LCM (Lymfocytaire Choriomeningitis) – Syrische hamsters Een zeldzame virale hersenvliesontsteking die vooral jonge Syrische hamsters treft. Symptomen: vermagering, slaperigheid, ruige vacht, bindvliesontstekingen en lichtschuwheid. De ziekte gaat meestal binnen 4 weken vanzelf over, maar is gevaarlijk voor zwangere vrouwen! LCM kan namelijk ernstige gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Kies daarom voor hamsters uit LCM-vrije foklijnen.
Pus en abcessen
Pus is een ophoping van dode witte bloedcellen en bacteriën. Het is meestal geel, soms groen, en ruikt onaangenaam. Een abces is een afgesloten ontsteking onder de huid die voelt als een bultje. Dit moet door een dierenarts worden geopend, schoongemaakt en behandeld met antibiotica.
Diabetes mellitus – vooral bij Campbelli-dwerghamsters
Symptomen: veel drinken, veel plassen, vermageren ondanks eten.
Risico groter bij erfelijke aanleg of suikerrijk dieet.
Voorkomen: suikervrije voeding, gezonde snacks en gewichtscontrole.
Tumoren
Vooral bij oudere Syrische hamsters.
Kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn.
Vaak zichtbaar als een voelbare knobbel.
Behandeling hangt af van de leeftijd en conditie van het dier.
Allergieën
Hamsters kunnen allergisch reageren op bodembedekking zoals zaagsel of hooi. Symptomen zijn jeuk, niesbuien of huidirritatie. Schakel bij verdenking over op hypoallergene bodembedekking zoals papiervezel of katoen.
Gedragsstoornissen
Psychische aandoeningen bij hamsters komen meestal voort uit erfelijkheid of omgevingsstress. Veelvoorkomende stoornissen:
Draaikop-syndroom: hamster houdt het hoofd scheef; kan neurologisch zijn.
Backflipping: herhaaldelijk achterover tuimelen; vaak genetisch of door verveling.
IJsberen: repetitief heen en weer lopen (stresssignaal).
Let bij gedrag op plotselinge veranderingen. Gedrag kan een eerste teken zijn van ongemak of ziekte.
Eerste hulp bij hamsters
Een korte EHBO-handleiding kan levens redden:
Bloedingen: wond schoonhouden, zachtjes druk zetten, zo snel mogelijk dierenarts.
Benauwdheid: hamster rustig en warm houden, direct medische hulp.
Niet eten/drinken >24 uur: altijd spoedgeval.
Levensverwachting en ouderdomszorg
Dwerghamsters: 1,5–2,5 jaar.
Syrische hamsters: 2–3 jaar.
Oudere hamsters hebben vaak extra zorg nodig:
Zachtere bodembedekking.
Gemakkelijk te eten voer.
Sneller laten onderzoeken bij klachten.
Laboratoriumreferenties voor dwerghamsters
(handig voor dierenartsen)
1. Koolhydraat- en vetmetabolisme
Parameter
Normwaarde
Uitleg
Glucose (mg/dl)
37 – 198
Bloedglucose is sterk afhankelijk van stress en voeding. Een verhoogde waarde kan duiden op stress, diabetes mellitus of een metabole storing.
Cholesterol (mg/dl)
112 – 210
Een verhoogd cholesterol kan wijzen op een vetrijk dieet, obesitas of leverproblemen.
Triglyceriden (mg/dl)
72 – 350
Belangrijk bij verdenking op vetstofwisselingsstoornissen. Hoge waarden kunnen leiden tot hepatische lipidosis.
Lipiden totaal (mg/dl)
224 – 466
Bevat zowel cholesterol als triglyceriden. Te hoog = risico op vetstapelingsziekten.
2. Urineparameters
Parameter
Normwaarde
Uitleg
Volume (ml/kg/d)
7 ml/d
Normale dagelijkse urineproductie. Te hoog = polyurie, te laag = dehydratie of nierfalen.
pH
5.1 – 8.4
Variabel, afhankelijk van dieet. Alkalisch kan duiden op infectie, zuur op nier- of stofwisselingsstoornis.
Helderheid
Troebel
Normaal bij hamsters vanwege calciumkristallen. Helder urine kan juist afwijkend zijn.
Eiwit (mg/week)
10 mg
Verhoogd eiwit kan duiden op nierproblemen of systemische infecties.
Kristallen
CaCO3, TP
Calciumcarbonaat is normaal. Tripelfosfaat (TP) kristallen wijzen op infectie of verkeerde voeding.
3. Enzymen (lever en spieren)
Parameter
Normwaarde
Uitleg
ALP (IU/L)
50 – 186
Kan verhoogd zijn bij leverziekte, galstuwing of botproblemen.
ALT (IU/L)
20 – 128
Levercelenzym. Verhoogd bij levercelbeschadiging.
AST (IU/L)
20 – 150
Minder specifiek. Komt ook voor bij spierbeschadiging.
LDH (IU/L)
100 – 300
Niet specifiek, verhoogd bij veel vormen van weefselschade.
Amylase (IU/L)
154 – 196
Verhoogd bij pancreasaandoeningen.
CK (IU/L)
23
Creatinekinase is spier-specifiek, verhoogd bij spiertrauma of toevallen.
4. Hormonen
Parameter
Normwaarde
Uitleg
Cortisol (µg/dl)
2.3 – 3.2
Stresshormoon. Chronisch verhoogd bij langdurige stress of bijnieraandoeningen.
T3 / T4
T3: 30 – 80 ng/dl T4: 3 – 7 µg/dl
Schildklierfunctie. Te laag kan leiden tot traag metabolisme.
LH / FSH
LH: 20 – 40 ng/ml FSH: 100 – 300 ng/ml
Belangrijk bij vruchtbaarheidsstoornissen of voortplantingsonderzoek.
Estradiol / Progesteron
5 – 10 pg/ml / 1 ng/ml
Relevantie bij vrouwelijke geslachtshormoonbalans.
Testosteron / Prolactine
1.5 – 2 pg/ml / 5 – 10 ng/ml
Voor mannelijke geslachtsontwikkeling, gedrag, tumorvorming.
5. Leverfunctie
Parameter
Normwaarde
Uitleg
Bilirubine (mg/dl)
0.1 – 0.9
Afbraakproduct van hemoglobine. Verhoogd bij leveraandoeningen of hemolyse.
Eiwit totaal / Albumine / Globulines
5.2 – 7.0 / 3.5 – 4.9 / 2.7 – 4.2 g/dl
Belangrijk voor beoordeling van voedingstoestand, leverfunctie en immunologische activiteit. Albumine laag = leverfalen of nierverlies.
6. Nierfunctie
Parameter
Normwaarde
Uitleg
BUN (mg/dl)
12 – 26
Afbraakproduct van eiwitstofwisseling. Verhoogd bij nierfalen, uitdroging of eiwitrijk dieet.
Creatinine (mg/dl)
0.4 – 1.4
Marker voor nierfiltratiefunctie. Meer betrouwbaar bij chronisch nierfalen.
7. Elektrolyten
Parameter
Normwaarde
Uitleg
Calcium (Ca)
5.3 – 12.0 mg/dl
Essentieel voor zenuw- en spierfunctie. Te laag bij calciumtekort of nierfalen.
Chloride (Cl)
93 – 110 mg/dl
Belangrijk voor zuur-base balans.
Fosfaat (P)
3.0 – 9.9 mg/dl
Verhoogd bij nierfalen of botafbraak.
Kalium (K)
3.9 – 6.0 mEq/l
Verhoogd bij nierfalen of hemolyse. Laag bij diarree of nierverlies.
Natrium (Na)
128 – 150 mEq/l
Verstoorde balans wijst op dehydratie, nierproblemen of bijnierafwijkingen.
Hamsters zijn meesters in het verbergen van klachten. Door goed te observeren, regelmatig te controleren en bij afwijkingen direct een dierenarts te raadplegen, kun je veel leed voorkomen. Combineer dat met goede voeding, hygiëne, een stressarme omgeving en voldoende uitdaging, en je hamster heeft de beste kans op een gezond en gelukkig leven.
