De ogen van de Russische Dwerghamster zijn met name door hun oppervlakkige ligging gevoelig. In de meeste gevallen zijn de ogen zwart van kleur, maar rood komt ook voor bij sommige kleuren zoals Geel wildkleur. Het oog bestaat uit verschillende onderdelen zoals de oogspier, hoornvlies, netvlies etc. Bij de hamster is het netvlies met daarin de staafjes en kegeltjes heel interessant! Het oog van de hamster bevat namelijk voor 97% staafcellen. Dat betekend dat de hamster relatief gezien veel beter ziet bij weinig licht en minder goed ziet bij veel licht. Ook is de hamster voor een zeer groot deel kleurenblind door het lage aantal kegeltjes in het oog (cellen die het mogelijk maken om kleur en contrast waar te nemen).
Het oog van een hamster is vergelijkbaar met een oog van veel andere zoogdieren. De hamsters hebben wel kegelcellen, maar heel weinig. In sommige studies zijn deze niet aangetroffen in het oog van de hamster. Dit betekend ook dat de hamster meer in blauw/groen en in het uiteinde van het UV spectrum ziet qua kleuren. Infrarood zit in het tegenovergestelde richting van het spectrum en dus veel minder goed zichtbaar voor hamsters. De pupil is cirkelvormig en kan van vorm veranderen.
Symptomen die wijzen op een oog probleem zijn:
- roodheid en zwelling van de oogleden
- Derde ooglid wordt zichtbaar (te zien hier rechts op de foto)
- dichtknijpen van het oog (blefarospasmus)
- oog uitvloeiing; het oog traant of er is pus te zien
- het ondoorzichtig worden van onderdelen van het oog als lens en hoornvlies
- het uitpuilen van het oog (exofthalmus) of juist te diep liggen van het oog (enofthalmus)
- blind zijn
AANDOENINGEN AAN DE OGEN
Blindheid
Door middel van een dreigbeweging kun je blindheid aantonen. Dit kun je doen door bijvoorbeeld een vinger naar het oog van je hamster toe bewegen. Als deze niet reageert dan kan dat op blindheid wijzen. Een dier dat nog kan zien zal het oog namelijk sluiten en of het hoofd afwenden. Blinde dieren zijn vrij eenvoudig te herkennen. Ze draaien vaak hun hoofd bijna abnormaal schuin naar boven en draaien vaak een beetje rond met het hoofd in de lucht. We zien dit bijvoorbeeld bij de draaikop.
Als een hamster compleet blind is moet het verblijf op een dusdanige manier ingericht worden dat het dier overal bij kan, maar zich nergens aan kan bezeren. Dus geen uitstekende elementen en alles op de begane grond. Hamsters kunnen goed ruiken, zelfs water, dus dat kunnen ze makkelijk vinden. Ook rennen in een loopradje is geen probleem. Na het verschonen van het verblijf is het verstandig om deze weer op dezelfde manier in te richten zodat de hamster zijn verblijf niet helemaal op nieuw moet mappen.
Gerstekorrel (Milia)
We kennen ze wel een wit korreltje net onder de huid. Vaak op of rondom het bovenste ooglid. Een gerstekorrel is eigenlijk een ophoping van talg- of zweetklieren die verstopt zijn onder de huid. Ze zijn gelukkig volkomen onschuldig en kunnen geen kwaad. Ze doen geen pijn en in de meeste gevallen zitten ze ook niet in de weg. De enige keer dat een gerstekorrel voor problemen zorgt is wanneer deze geïrriteerd raakt door krabben of verwonding bijvoorbeeld of als deze ontstoken raakt. Dit laatste gebeurt eigenlijk niet vaak bij hamsters. Je kunt een gerstekorrel dus gerust laten zitten. Het ziet er niet heel fraai uit, maar het kan geen kwaad.
Hoe ontstaat een gerstekorrel bij een hamster?
Een gerstekorrel ontstaat als keratine (stofje n de huid) een cyste gaat vormen onder de huid door verstopping. Ze vormen zich bij mensen altijd aan het begin van een haarzakje of zweetklier. Aangezien hamsters geen zweetklieren hebben, ontstaat de gerstekorrel aan het begin van een haarzakje. Bij hamsters is het vaak een foutje bij de celvernieuwing van de huid. Normaal gesproken vernieuwd de huid zich om de zoveel tijd, dat is heel normaal, hierbij laat de oude huid los en ontstaan schilfertjes. Bij de hamster is dit minimaal en door ons niet waarneembaar, maar als er iets mis gaan met deze vernieuwing en er kanaaltjes verstopt raken dan kan zich een cyste onder de huid gaan vormen (gerstekorrel).
Oorzaken gerstekorrel
- Dehydratatie / droge huid
- Genetisch / foutje in de huidvernieuwing
Het lijkt erop dat gerstekorrels weleens een genetisch component kunnen hebben. Vroeger zag ik gerstekorrels vaak bij Mandarijnen en Wildkleuren, maar ik zie ze nu eigenlijk bij alle kleuren en alle leeftijden. De oorzaak kan ook een combinatie zijn van een droger huid (dehydratatie) en een foutje in de celvernieuwing.
Zonnebloempitten en gerstekorrels
Zelf heb ik vroeger een keer een experiment gedaan met zonnebloempitjes en pompoenpitjes. De dieren die zonnebloempitten kregen, hadden vaker last van de ogen. Dit komt door het hoge gehalte omega 6 (ontstekingsbevorderende vet soort). Het lijkt erop dat als dieren een gerstekorrel hebben en veel omega 6 binnen krijgen, de gerstekorrel eerder ontstoken raakt. Het is dus niet zo dat er een gerstekorrel ontstaat door veel zonnebloempitjes eten, maar dit kan een al bestaande gerstekorrel doen irriteren en ontsteken.
Hoe krijg je een gerstekorrel weg bij je hamster?
Een gerstekorrel is dus eigenlijk talg dat vastzit in een verhoornde huid (ingekapseld). Soms is de huid eromheen zo hard geworden dat het net een zandkorrel of parel is zo hard. De truc zit ‘m in het losweken van de opperhuid die de gerstekorrel gevangen houdt. Dit kun je het beste bereiken door de gerstekorrel een tijdje in te smeren met een hydraterende en verzorgende crème. Ik heb meerdere verschillende zalfjes geprobeerd en het beste resultaat heb ik gekregen met de Beaphar Oogzalf. Deze is geschikt voor knaagdieren en bevat ook een beschermde vorm van Vitamine A die de huid verzorgt. Fijn dat de Vitamine A in een beschermde vorm toegevoegd is, want dan oxideert deze niet zo snel en wordt de Vitamine goed opgenomen in de huid.
Let op! Nooit de gerstekorrel kapot gaan maken of proberen deze zelf te verwijderen. Als de gerstekorrel kapot gaat en er komen bacteriën in de huid dan kan de boel gaan ontsteken met alle gevolgen van dien.
De grootste uitdaging die we hebben na het insmeren van het oog is wel dat de hamster denkt “whaaat doe jij met mij?!” en hop hij gaat meteen zijn gezichtje poetsen en daarmee de zalf verwijderen. Ik heb dit probleem zelf getackeld door de hamster bezig te houden, bijvoorbeeld door het geven van wat lekkers of eten en als dat niet werkt, dan ga ik pootje over doen of hou ik de kleine bij mij totdat het grootste deel van de zalf is ingetrokken. Als je dit even volhoudt dan zal de huid rondom de gerstekorrel weker en dus zachter worden waardoor de huid de inhoud van de gerstekorrel weer kan opnemen, afstoten en opruimen.
Al hoeft het in de meeste gevallen niet om een gerstekorrel te verwijderen. Het kan wel, maar laat dit altijd door de dierenarts doen. De dierenarts kan de hamster een roesje geven en met een steriel instrument de gerstekorrel losmaken en verwijderen. Echter moet je, je wel afvragen of het belang van het verwijderen opweegt tegen de stress voor het dier.
Gebruik GEEN thee of warm water om het ooglid met de gerstekorrel te spoelen. Zowel thee als ook water werkt namelijk uitdrogend op de huid en zal ervoor zorgen dat de gerstekorrel nog harder wordt.
Ooglid Schimmel
Dit is een hardnekkige schimmel aan het oog of het ooglid. Er kunnen zich bobbeltjes, korstjes en rode plekjes rondom het oog bevinden. Het kan op een ontstoken ooglidrand lijken. Je zult voor een behandeling naar de dierenarts moeten gaan. Wat goed helpt tegen een oog schimmel is het medicijn Surodan, een zalf die op het plekje zelf wordt aangebracht en CAF oogdruppels die het oog beschermen tegen de zalf.
Hyphema
Dit is een bloeding in de voorste oogkamer. Je ziet duidelijk dat het bloed het oog instroomt en zo de oogdruk kan vergroten wat risico’s voor het zicht met zich meebrengt. Je zult hiermee naar de dierenarts moeten gaan. Gelukkig komt het niet vaak voor.
Cataract
Cataract wordt ook wel grijze staar genoemd. Dit is een troebeling van de lens als gevolg van een verkeerd vochtgehalte van de lens of een verandering in de eiwitstructuur. De ziekte kan aangeboren zijn. Als cataract al bij zeer jonge dieren (< half jaar) optreedt, heet het juveniel cataract.
- Oorzaken van grijze staar kunnen zijn:
- ouderdom (seniel cataract)
- suikerziekte (diabetisch cataract)
- giftige stoffen die in het lichaam aanwezig zijn door stapelingsziekten of trauma (ontsteking van iris en de daarop volgende verkleving met de lens. hierdoor ontstaat op die plaats een troebeling van de lens).
Als de lens geheel ondoorzichtig is geworden ten gevolge van deze ziekte dan is de hamster geheel blind. Dit kan bij veel dieren operatief verholpen worden maar in geval van een hamster zullen dierenartsen waarschijnlijk geen ingreep voorstellen. Grijze staar die veroorzaakt wordt door ouderdom is eigenlijk iets minder erg, de staar vordert heel langzaam waardoor de hamster er als het ware aan kan wennen.
Infectie/ ontsteking aan het oog
Infecties veroorzaken ontstekingen aan het oog en de oogleden. Blefaritis komt regelmatig voor bij dwerghamsters, dit is een ontsteking van de huid van de oogleden. Het kan veroorzaakt worden door: een auto-immuunziekte, allergie, afwijkende stand van het ooglid of haren, infecties met voornamelijk streptokokken en stafylokokken, virus infectie.
Symptomen: roodheid, zwelling, warmte, pijn die zich uit in jeuken en dichtknijpen van de oogleden,kaalheid, korstjes
Als de oogproblemen gepaard gaan met een piepende ademhaling of niezen, dan kan er sprake zijn van een virale infectie aan de ogen die vanuit de neus op de ogen is geslagen. Bij mensen is dat het adenovirus verkoudheidsvirus dat kan overslaan op de ogen.
Oog infecties die door bacteriën veroorzaakt worden, dus een bacteriële infectie geven vaak meer klachten en ook heviger met onder andere verkleving en pus in en rondom het oog.
De behandeling hangt af van de oorzaak. Ga altijd naar de dierenarts als de ogen ontstoken zijn. Ik kan me voorstellen dat je het de eerste dagen even wilt aankijken, maar wacht niet te lang, want het kan snel erger worden met alle gevolgen van dien.
Verwondingen rondom het oog
Het kan voorkomen dat je hamster ruzie heeft gehad met zijn partner of dat hij ergens tegenaan of tussen is gekomen en zich heeft verwond. In principe moet je alle wonden op dezelfde manier behandelen: schoonmaken en schoon houden is belangrijk, maar als de wond bij het oog zit dan moet je extra goed uitkijken. In wonden kunnen zich makkelijk bacteriën nestelen en zo dichtbij het oog komen. Houd wondjes goed schoon en als ze echt dicht bij het oog zijn dan kun je het wondje samen met het oog omspoelen met gekookt en afgekoeld water of een lichte fysiologische zoutoplossing. Er zijn ook homeopathische oogdruppels die je kunt gebruiken: Oculoheel
Bindvlies ontsteking
Dit kan veroorzaakt worden door virussen en bacteriën. Andere oorzaken kunnen zijn:
- afwijkende stand van de oogleden
- haren
- als er te weinig traanvocht wordt aangemaakt kunnen de ogen uitdrogen en kan er een ontsteking ontstaan.
Symptomen
- jeuk
- oog uitvloeiing
- roodheid van de bindvliezen
- soms zie je een klein bobbeltje onder het slijmvlies liggen
Groene staar Glauwoom
Oogproblemen komen voornamelijk bij de Campbelli dwerghamster voor. Er bestaat echter ook een vorm van glaucoom waarbij de oogdruk ogenschijnlijk normaal is, maar toch tot karakteristieke aantasting van de gezichtszenuw leidt, het normale -drukglaucoom. De oogbol wordt troebel of zwelt op. Ogen tranen. Als er oogproblemen optreden, ga dan liever niet zelf dokteren maar schakel de dierenarts in.
Normaal gesproken is de oogdruk bij Glaucoom te hoog. Bij een druk tussen 25 en 30 mm kwik spreekt men van potentieel verhoogde druk; tussen 30 en 40 mm kwik kan het oog zich tijdelijk aanpassen en treedt schade aan het zintuig- en zenuwweefsel pas na langer tijd op. Als de druk boven de 40 mm kwik komt, is na 48 uur het netvlies onherstelbaar beschadigd en is de kans op blindheid groot. Glauwoon ontstaat doordat er te veel vocht in e voorste en achterste oogkamer is. Dit vocht wordt geproduceerd (voornamelijk onder invloed van de bloeddruk).
Symptomen
- sloomheid
- blauwwitte verkleuring van een gedeelte van het oog
- pijn dit kan zich uiten in bijten bij het oppakken of bij aanraking van het koppie
- oogbol kan soms iets meer uitpuilen
Hieronder is een dwerghamster te zien waarbij het rechter oogje is aangetast.
Ooglid / hoornvlies ontsteking
Af en toe hebben hamsters een ooglid- en een hoornvliesontsteking. Dit komt door infecties en/of verwondingen door stofdeeltjes uit bijvoorbeeld stro. Tranende, rode en soms wat opgezwollen oogjes zijn de eerste symptomen van ooglid en/of hoornvliesontsteking. Deze symptomen geven aan dat er wat aan de hand is het hoeft dus niet perse een ontsteking te zijn maar onbehandeld zal het er wel toe lijden.
Slijmvliesontsteking aan het oog (Conjunctivitis)
Deze aandoening wordt soms ook aangeduid als “Pink Eye”. conjunctivitis is de ontsteking van het oog van de buitenste laag. Dit kan het gevolg zijn van:
- een blessure
- overwoekering doorgroeien van tanden of zieke tanden
- bacteriële infectie
- irritatie van stof in de bodembedekking
Symptomen:
- Waterige ogen (sijpelen, druppelen)
- Langdurige uitvloeiing kan meer etterig worden (pus-achtige)
- Plakkerige oogleden als gevolg van opgedroogde afscheiding
- Gezwollen ogen (of het gezicht in ernstige gevallen)
- Roodheid rond de rand van de oogleden
De dierenarts kan naar aanleiding van de symptomen tot de conclusie van conjunctivitis komen, maar hij kan ook de pus of oogafscheiding testen om zo te kijken of er een bacteriële infectie aan ten grondslag ligt. De behandeling van conjunctivitis bestaat uit het toedienen van antibiotische oogdruppels en/of orale antibiotica. Alvorens er oogdruppels gegeven kunnen worden moet het oogje eerst schoongemaakt worden met een milde zoutoplossing.
Dichtgeplakt oogje bij jonge hamsters
Jonge hamstertjes kunnen hier weleens last van hebben. Het komt regelmatig voor dat tijdens het openen van de oogjes 1 oogje dicht blijft zitten. Je hoeft je geen zorgen te maken in de meeste gevallen gaat het oogje na een aantal dagen gewoon open zoals het hoort. Wat je het beste kunt doen met zo’n oogje is deze regelmatig met gekookt (afgekoeld) water afnemen. Hiervoor kun je een watje of een steriel gaasje gebruiken. Het hamstertje zal zijn oogje zelf ook goed verzorgen waardoor het na een aantal dagen over zou moeten zijn.
Oogbol Prolaps
Dat wil zeggen dat het oog uit de oogkas is gekomen. Dit is onnatuurlijk en moet door een dierenarts weer in de oogkas gezet worden. Er kunnen verschillende oorzaken zijn, denk aan trauma of ziekte.