Bioactief Hamsterverblijf uit 2013

Voor aankomende zomer ben ik me aan het voorbereiden op een nieuw project. Ik ga nog niet verklappen wat het is, maar zodoende kwam ik mijn project uit 2013 tegen. Dit is mijn aller eerste bioactieve hamsterverblijf. Het was een verblijf van 60 x 30 cm volgens mij, echt piepklein, maar dat waren destijds de minimale maten voor dwerghamsters. Ik wilde graag zien hoe dwerghamsters zich zouden gedragen in een meer natuurlijke omgeving, dat was eigenlijk de start van de natuurlijke inrichting voor dwerghamsters voor mij. Sinds dien ben ik de inrichting heel anders gaan bekijken.

Het verblijf klaarmaken

Het idee was eigenlijk een koppeltje te huisvesten in een bioactief verblijf en dan te kijken hoe ze zich zouden redden. Zouden ze jongen krijgen? Zouden ze ieder hun eigen holletje maken? Wie doet het graven, de man of de vrouw? To mijn grote verbazing deden ze samen graven, maar ze hadden wel twee afzonderlijke holletjes. Ze waren bij elkaar als ze dat wilden en soms ook uit elkaar. Ik geloof dat op het moment dat ze jongen kregen papa tijdelijk het huis uit is gegaan, zodat mama zich met de jongen bezig kon houden. Volgens mij is dit een periode van een paar dagen vanaf de bevalling geweest en daarna is hij er weer bij in getrokken.

Ik heb een waterbakje in de grond geplaatst als natuurlijke drinkplaats. In het wild likken de dieren de dauw van de bladeren en eten ze groene plantendelen om aan vocht te komen, maar bij gebrek aan deze middelen was een waterbakje ook goed om te gebruiken. Als bodembedekking heb ik humus gebruikt dat ik vanuit het buitenland moest bestellen omdat het in Nederland niet verkrijgbaar was en de voeding strooide ik altijd rond over het oppervlak. Het mooie aan het rondstrooien was wel dat er op een gegeven moment plantjes begonnen te groeien. Ik hield de grond namelijk ook vochtig met een plantenspuit. Op die manier blijft de bodem vochtig en kunnen holletjes beter blijven staan.

Een koppeltje Russisch Dwerghamsters in het bioactieve verblijf

Ik heb een koppel Russische Dwerghamsters in het verblijf geplaatst en het kijken was begonnen. Je zag meteen dat de dieren het geweldig vonden. Russische Dwerghamsters herkennen zand meteen en gaan er instinctief in graven. Omdat het zand een beetje vochtig was, werden de dieren ook een beetje vies…. wat ergens ook een mooi gezicht is. Het viel me op dat ze goed met het zand om konden gaan, zo hielden ze hun oogjes stevig dicht tijdens het doorgraven van een tunnel en kwamen ze weer naar boven tijdens de graafwerkzaamheden om zich tussentijds te poetsen.

Een ritme ontstaat

De eerste tijd waren beide rusjes druk bezig met graven en gangenstelsels maken. Voor mijn gevoel heb ik ze daartoe gedwongen omdat ik ze geen enkele andere schuilmogelijkheid heb aangeboden, ze moesten dus wel gaan graven om zich veilig te voelen. Dat was uiteraard ook de bedoeling. De prioriteit om een schuilplek te hebben staat absoluut op nummer 1 bij de dieren. Als ze geen huisje krijgen dan gaan ze 100% ondergronds. Helaas kon ik niet alle tunnels zien en mocht ik alleen bij de delen waar het glas het toeliet meekijken.

Het zoeken naar eten door de bodem af te tasten met hun neusje en handjes noemen we ook wel foerageren. Het is een natuurlijke gedraging van de dieren die ze instinctief vertonen. Het eten dat ze vinden nemen ze mee in hun wangzakken of ze eten het ter plekke op. Ik ben er nog niet helemaal achter wanneer ze wat doen en waarom, dus waarom eten ze het de ene keer op en nemen ze het de andere keer mee. Zou  het een gevoel van haast zijn of een gevoel van veiligheid als ze het ter plekke opeten? Ik vraag het me af.

Nachtactief? Nee hoor!

Ik durfde te wedden dat de dieren nachtactief zouden worden. Ik liet ze immers met rust en ik verstoorde het natuurlijke ritme niet door tegen ze te praten overdag of te rommelen in de kamer. Het licht ging ook gewoon mee en ik deed geen lampen aan. Tot mijn grote verbazing destijds, zag ik de dieren zeer regelmatig ook overdag rondscharrelen op het oppervlak. Ze waren op zoek naar eten en namen de zaadjes mee die ik de avond ervoor rond heb gestrooid. Opvallend was wel dat dit bijna dagelijks het geval was en later zag ik dit ook terug bij de jongen. Men acht Rusjes net als Syrische Hamsters nachtactief, maar dat blijkt helemaal niet het geval te zijn. Tot op de dag van vandaag zijn mijn dieren overdag regelmatig wakker en slapen ze cyclisch, waarbij ze een paar uur slapen dan weer een paar uur wakker zijn en weer slapen etc.

Zand nat houden anders storten tunnels in

Ik merkte al snel dat ik het zand echt nat moest houden anders droogte het uit en stortte het in. In het wild leven Russische Dwerghamsters in gebieden waar de grond vochtig is of klei bevat. Beide eigenschappen zorgen ervoor dat tunnels kunnen blijven staan, maar bij ons thuis is dat een heel ander verhaal. Er zijn wel zanden verkrijgbaar met klei, een voorbeeld hiervan is het Trixie Holenzand, maar daar heb je erg veel van nodig om een verblijf geheel te vullen. Een groot voordeel van het holenzand is wel dat het nat geleverd wordt en op het moment dat de dieren hun holletjes gemaakt hebben en het zand uitdroogt, dan blijft ook alles netjes staan, want de tunnels gemaakt in het kleizand drogen uit en worden hard. Maar ik moest mijn zand dus nat houden en dat deed ik met een plantenspuit. Ik bootste af en toe een flinke regenbui na en dat werkte op zich wel goed.

Met het nat houden van het zand merkte ik weer dat het beestjes aantrok… hele kleine beestjes. Ik kon ze eigenlijk niet plaatsen het leek wel meelmijt, maar ze kwamen op een gegeven moment ook in andere kleuren voorbij. Ik heb er toen niets aan gedaan met de gedachte dat de natuur zichzelf wel regelt, maar voor mezelf had ik wel de eis gesteld dat ik de beestjes niet buiten het verblijf wilde zien :p Dat gebeurde gelukkig ook niet.

Verwildering

Nadat ik ze in het verblijf heb geplaatst heb ik ze laten verwilderen. Dat wil zeggen geen aandacht geven en alleen het verblijf benaderen als ze onder de grond waren. Ik was benieuwd hoe lang het zou duren voordat ze echt verwilderd zouden zijn. Op een gegeven moment kwam ik de kamer een keer binnen terwijl één van de twee eten aan het zoeken was. Hij schrok van de deur en sprintte meteen een gangetje in. Dat was een prachtig voorbeeld van instinctief vluchtgedrag!

In het wild leven rusjes vaak in open gebieden en graslanden. Heel veel beschutting, anders dan de plantjes en rotsen die er zijn, hebben de dieren niet. Als ze iets vreemds horen gaan ze net als een stokstaartje recht overeind staan en houden ze hun omgeving goed in de gaten. Dit is ook weer een mooi voorbeeld van instinctief gedrag.

Het project heeft te kort geduurd om de dieren echt te laten verwilderen, daar is meer tijd voor nodig, daarnaast zijn het tamme hamsters die in gevangenschap zijn geboren en hun gedrag is wat dat betreft niet te vergelijken met hun wilde soortgenoten.

Gezinsuitbreiding

Na een poosje zag ik ineens vanuit drie gangetjes een hoofdje uitsteken…. baby’s! De jongen waren al ouder toen ik ze voor het eerst zag. Ze waren zeker twee weken en hadden tot dan nog nooit een mens gezien. Je zou denken dat ze bang zouden moeten zijn, maar dat waren ze niet, ze waren nieuwsgierig naar mij, maar lieten zich niet pakken. Op het moment dat ik een kleine wilde pakken schoot hij snel weg 🙂

Helaas heb ik geen foto’s gemaakt van de kleintjes. Een week later moest ik de inrichting helaas voor een groot deel afbreken om de jongen uit het verblijf te halen. De jongen moeten namelijk vanaf 21 dagen van hun ouders gescheiden worden anders ontstaan er ruzies tussen ouders en jongen. Het was een heel gedoe om de jongen überhaupt te vinden. Op dat moment bedacht ik mij ook dat voor een fokker een dergelijke setting absoluut niet handig is. Je hebt namelijk geen enkele controle op de dieren. Je kunt niet kijken of het goed met ze gaat. Het vormt dus een belemmering in de verzorging van de dieren naar mijn mening.

Einde project en alles even op een rijtje

In 2013 was dit een geheel nieuw concept. Ik vond het zelf erg leuk om een keer gedaan te hebben in die tijd en ik heb het later zeker nog meerdere keren herhaald, maar deze setting als standaard huisvesting zou ik absoluut afraden. Het is dan misschien wel erg natuurlijk en de dieren leven in het wild ook in zandgronden, maar toch mis je de invloed van moeder natuur in deze. Het is lastig om een dergelijk verblijf hygiënisch schoon te houden, urine, poepjes en beestjes, maar ook restjes voeding die achterblijven en door het vocht kunnen gaan schimmelen zijn een risico. De beschimmelde voedingsresten zijn een voedingsbron voor bijvoorbeeld meelmijten. Het geheel zou ineens heel bioactief kunnen gaan worden, wellicht een beetje te! Je kunt ook geen ongedierte spray op de bodem spuiten omdat de plantjes in het verblijf en de voeding die je rondstrooit het middel op kunnen nemen met alle gevolgen van dien.

Qua bodembedekking hebben de hamsters het bij ons thuis geweldig voor elkaar. Op dit moment zijn er zulke goede bodembedekkers te krijgen waar de dieren, en lekker in kunnen graven en schoon blijven. Daar kan zand echt niet aan tippen. Wat wel leuk is, om de dieren een hoekje met zand te geven of bijvoorbeeld een graafbakje waar ze toch een beetje in het zand kunnen graven, maar waar ze niet meteen in verdwijnen.

Hoewel Russische Dwerghamsters van nature in gebieden leven waar een hoge luchtvochtigheid voorkomt, kan het voor andere dwerghamstersoorten een gezondheidsrisico vormen. Zo kan de Roborovski Dwerghamster bijvoorbeeld minder goed tegen zo’n hoge luchtvochtigheid. Zouden we Robo’s in een dergelijk verblijf houden dan zouden er problemen kunnen ontstaan met de luchtwegen of de huid (schimmel). Rusjes kunnen wat dat betreft veel meer verdragen. Luchtvochtigheid blijft altijd een factor die in de gaten gehouden moet worden en dat is ook een reden waarom ik deze inrichting zou afraden. De vochtigheid is zeer moeilijk te managen.