HAMSTERBURCHT

In het wild leven dwerghamsters in een hamsterburcht. De burchten van verschillende hamstersoorten verschillen van elkaar. Russische Dwerghamsters zijn vergeleken met andere hamstersoorten minder goede bouwers en doen dit niet zo graag! Ze pikken veel liever een oud holletje in dan dat ze er zelf één moeten graven.

Als er geen andere holletjes zijn die ze kunnen overnemen dan is de tweede optie “onderhuren”. Je gelooft het niet maar het is echt zo. Observaties door onderzoekers bevestigen dat Russische Dwerghamsters soms ongemerkt bij andere dieren in het hol in wonen. Tot slot als beide opties afvallen dan gaan de dieren zelf maar aan de slag om er iets van te maken. Dat het geen luxe bouwers zijn is te zien aan hun gangenstelsels. Onderzoekers die deze in het wild hebben aangetroffen omschrijven de gangen als “simpel”. De zomer burcht bestaat uit één lange gang die gemiddeld 1 meter lang is en ligt tussen de 25 en 30 cm diep. Er zijn tot drie aftakkingen gemaakt en dat was het. Er worden in de winter speciale winternesten gemaakt die dieper gelegen zijn.

In het wild schommelt de buiten temperatuur tussen de -35 tot +35°C. In de burcht blijft de temperatuur echter constant rond de 17°C. De dieren reguleren hun temperatuur door dieper of juist ondieper te graven.

Bij ons thuis hebben tunnels enkel nog “beschutting” als doel. Ze hebben hun functie als temperatuur regulatie verloren omdat het bij ons thuis altijd rond de 18 – 20°C is. Dat is perfect voor de dieren. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat als hamsters voldoende nestmateriaal krijgen de diepte van het hol onbelangrijk wordt voor de dieren. Dit zou kunnen verklaren waarom sommige dieren een huisje met nestmateriaal verkiezen boven het zelf graven van een tunnel in het verblijf. Toch zou de mogelijkheid voor het graven altijd aanwezig moeten zijn.

De gangen worden regelmatig vernieuwd en afval zoals poepjes worden begraven of naar buiten gegooid. In de winter worden bijna alle tunnels afgesloten met mos of bladeren. Het lukt de dwerghamsters helaas niet om voldoende voer voorraden aan te leggen om niet meer naar buiten te hoeven in de winter. Daarom kunnen Russische Dwerghamster ook een wintervacht ontwikkelen in de winter, waarbij ze geheel wit kunnen worden. Dankzij deze schutkleur zijn ze niet goed te zien in de sneeuw en kunnen ze op zoek naar eten.

Wist je dat?
De meeste hamstersoorten waaronder ook de Russische Dwerghamster hebben goed ontwikkelde oren (oorschelpen) die ze als het ware dicht kunnen klappen zodat er geen zand in komt.

Hoe kun je de hamsterburcht nabootsen?

Het zou mooi zijn om de natuurlijke leefomgeving van de dwerghamster na te bootsen. Dat wil zeggen het verblijf zo inrichten zodat de dieren hun natuurlijke gedrag in de vorm van gangen graven kunnen vertonen. Een van de huisvestingsstijlen die dit mogelijk maat is de Duitse Stijl of Hamsterscaping.

Uit onderzoek is gebleken dat als hamsters voldoende nestmateriaal krijgen de diepte van het hol onbelangrijk wordt voor de dieren. Dit zou kunnen verklaren waarom hamsters een huisje met nestmateriaal verkiezen boven het zelf graven van een tunnel in het verblijf.

Hoe beschermt de Russische dwerghamster zich tegen vijanden?

In hun natuurlijke leefomgeving — de steppes van Siberië, Kazachstan en Mongolië — worden Russische dwerghamsters blootgesteld aan talloze roofdieren. Ze beschikken over een aantal effectieve, door evolutie gevormde verdedigingsmechanismen. Deze zijn gebaseerd op veldonderzoek en gedragsstudies.

Gebruik van holen

• Russische dwerghamsters gebruiken holen als belangrijkste schuilplaats tegen roofdieren.
• Ze graven zelf eenvoudige holen in losse, zanderige grond, met een diepte van 20–50 cm.
• In gebieden met harde of stenige bodem nemen ze vaak verlaten holen van andere knaagdieren over.
• Holen bevatten vaak meerdere kamers (nest, voedselopslag) en 1–2 ingangen.

Bron: Ross (1995), Niethammer & Krapp (1990)

Nachtactiviteit (nocturn gedrag)

• Ze zijn voornamelijk actief tijdens de schemering en nacht (crepusculair-nocturn). Anders dan onze hamstertjes thuis die ook overdag wakker zijn, omdat ze bij ons thuis natuurlijk niets te vrezen hebben.
• Dit gedrag vermindert de kans op predatie door dagactieve roofvogels zoals buizerds en valken.

Bron: Döring (1973), Sokolov & Kulikov (1987)

Camouflage

• De vachtkleur is zwart/bruin met een donkerdere rugstreep (aalstreep), wat helpt om op te gaan in de steppevegetatie.
• In de winter kan hun vacht wit verkleuren, afhankelijk van de geografische populatie, als aanpassing aan een besneeuwd landschap. Deze eigenschap is bij veel kleuren die we als huisdier houden inmiddels verloren gegaan.

Bron: Sokolov & Kulikov (1987)

Verdedigingsgedrag

• Wanneer ze zich bedreigd voelen, kunnen ze:
  • Krijsen of piepen om roofdieren te waarschuwen of verwarren.
  • Bijten, hoewel dit zelden effectief is tegen grotere vijanden.

Bron: Observaties in laboratoria en veldstudies (Döring, 1973)

Overlevingsstrategieën bij kou

• In koude seizoenen beperken ze hun activiteit sterk of gaan in een toestand van torpor (kortdurende winterslaap) om energie te sparen.
• Minder activiteit betekent ook minder kans om gezien of gehoord te worden door vijanden.

Bron: Sokolov & Kulikov (1987)

De Russische dwerghamster is geen krachtige verdediger, maar overleeft door een combinatie van verstoppen, vermijden, aanpassen aan het milieu en snel reageren.

---